Te vaak wordt nog gedacht dat kinderen in de voorschoolse leeftijd te jong zijn om door te verwijzen naar specialistische zorg of is er aarzeling om zorgen over het kind met ouders te bespreken uit angst voor weerstand. Het is om meerdere redenen echter belangrijk om ontwikkelingsproblematiek zo vroegtijdig mogelijk te signaleren.
In deze blog vertel ik je er meer over.

Het belang van vroegtijdig signaleren
Het vroegtijdig signaleren van ontwikkelingsproblematiek is om diverse redenen van groot belang voor de verdere ontwikkeling van een kind. Overigens niet met als doel op zich om de ontwikkelingsproblematiek te classificeren, maar wel om risico’s binnen de ontwikkeling en opvoeding te signaleren en passende interventies te kunnen inzetten. De hersenen kunnen op jonge leeftijd nog beïnvloed worden in hun ontwikkeling, waardoor extra stimulans van achterblijvende vaardigheden tot een blijvend effect kan leiden.
Je zorgen delen met ouders
Voor leerkrachten kan het bespreken van zorgen over een kind met diens ouders best lastig zijn, zeker als het moeilijk is deze zorgen goed te duiden. Of als ouders zelf nog weinig blijk geven van inzicht in de anders verlopende ontwikkeling van hun kind.
Vaak zijn leerkrachten bang voor weerstand vanuit de ouders van een kind, wanneer zij problemen vroegtijdig aankaarten.
Soms wordt er daarom gewacht met het uiten van zorgen richting ouders totdat er onderlinge overeenstemming bestaat tussen collega’s over te nemen vervolgstappen, maar juist in de fase die daaraan voorafgaat, is het belangrijk ouders mee te nemen in het proces.
Daarin transparant zijn, is voor ouders, hoe pijnlijk soms ook, het meest prettig.
Dit geeft hun tijd om deze informatie te verwerken. Kortom, bespreek zorgen met ouders, al vanaf het allereerste moment en wees transparant in het bespreken van deze zorgen.
Sommige ouders zullen inderdaad moeite hebben met het krijgen van een ‘stempel’, zeker bij hun nog jonge kind. Juist voor deze ouders is het dan belangrijk om te weten dat het zoeken van passende hulp niet altijd direct hoeft te leiden tot een classificatie.
Het bieden van een passende interventie kan soms ook onderdeel vormen van het proces, waarbij het diagnostisch beeld gedurende het behandelproces langzaam wordt verhelderd, waardoor ouders hierin stapje voor stapje worden meegenomen. Volg ouders in hun tempo en proces en geef ze de tijd voor het verwerken van de boodschap.
Neem daarnaast eigen zorgen van ouders over hun kind altijd serieus. Vaak blijkt er uiteindelijk sprake van een gedeelde zorg. Veel ouders zullen juist opgelucht zijn als er duidelijkheid komt over wat er speelt bij hun kind. Het bevestigt hen in hun gevoel, het biedt ze een verklaring, het geeft ze erkenning en ze kunnen eindelijk de hulp en ondersteuning krijgen die ze nodig hebben.
Het bekijken van de problematieken vanuit onkunde, in plaats van onwil, kan er bovendien voor zorgen dat volwassenen het kind beter kunnen gaan begrijpen, waardoor ze hun handelen goed kunnen afstemmen op wat hun kind nodig heeft. Hierdoor kan een negatief effect op de relatie tussen de volwassene(-n) en een kind vaak worden voorkomen.
Daarnaast roept het uiteraard ook vaak verdriet bij ouders op, omdat ze zich zorgen maken over de toekomst en ze de verwachtingen die ze voor hun kind hadden, moeten bijstellen.
Het is wel raadzaam om in een gesprek met ouders alleen het gedrag van het kind te beschrijven, zonder dit te interpreteren of mogelijke oorzaken te noemen. Wacht niet te lang af. Vraag in overleg met ouders bijvoorbeeld advies aan experts van een regionaal expertiseteam en vul eventueel samen met de ouders een screeningslijst in.
Door problemen vroegtijdig te erkennen, kan kostbare tijd benut worden en kunnen secundaire problemen verminderd worden.
Diagnostisch onderzoek
Diagnostisch onderzoek bij jonge kinderen is hoog specialistische zorg.
Er zijn speciale jonge kind-teams die daar veel ervaring mee hebben.
Het is belangrijk dat er kennis aanwezig is van de (zeer gevarieerde) normale ontwikkeling, en van een breed scala aan ontwikkelingsproblemen. Een specialistisch jonge kind-team bestaat daarom vaak uit verschillende disciplines, zoals een arts of psychiater en een (GZ-)psycholoog of orthopedagoog. Ook is er vaak logopedische kennis aanwezig.
Diagnostiek bestaat uit gesprekken met ouders en er wordt informatie verzameld uit meerdere contexten (dagopvang, school). Soms worden er ook onderzoeken gedaan.
Na afloop van de diagnostiek krijgen ouders een terugkoppeling van de verzamelde informatie en krijgen ze uitleg over de gedragskenmerken die hierop wijzen.
Vervolgens is het wenselijk zo snel mogelijk over te gaan tot behandeling.
In afstemming met ouders wordt dan een behandelplan gemaakt. Het behandelplan omvat vaak ontwikkelingsstimulering voor het kind en psycho-educatie en een oudertraining in opvoedingsvaardigheden voor ouders. Ook de opvang of school maakt bij voorkeur onderdeel uit van het behandelplan, zeker als er vanuit school vragen zijn. Meedenken over de beste aanpak in de klas, aan de hand van observaties is vaak een eerste stap.
Op zoek naar meer?
Boekentip:
Kijk voor meer suggesties ook eens op mijn Pinterest
Heb je zelf ook nog leuke suggesties?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!

..
.
Comments