Verhalend ontwerpen

Bijgewerkt op: 11 feb.

Verhalend ontwerpen betekent dat je een thema in de klas uitwerkt aan de hand van een verhaal, waarbij de kinderen actief meedoen en zelf ontdekkend leren. Een verhalend ontwerp zorgt voor een betekenisvolle context van je onderwijs. Hoe doe je dat?

In deze blog vertel ik je er meer over.

Verhalend ontwerpen

Bij verhalend ontwerpen leren en ontwikkelen kinderen zich vanuit een verhaal (een storyline), dat ze zelf voor een groot deel bepalen en invullen. Het concept van verhalend ontwerpen is in de jaren ‘80 ontwikkeld door Steve Bell uit Schotland.

Werken vanuit een verhaal biedt de mogelijkheid om de samenhang tussen de verschillende vakken en leergebieden in een zinvolle context aan te bieden en aan te sluiten op de leefwereld van de leerlingen. Je spreekt kinderen aan op wat ze kunnen en geeft ze ruimte om initiatieven te nemen. Dat werkt motiverend en maakt kinderen enthousiast.

Belangrijk daarbij is een leeromgeving te creëren die leerlingen uitnodigt om actief mee te doen. Dat doe je door te zorgen voor:

Een aansprekend, vakoverstijgend thema of project
Structuur en een goede opbouw van de lessen
Een goede voorbereiding op vragen van leerlingen
Aantrekkelijk leermateriaal
Vrijheid voor leerlingen maar wel binnen planmatige lessen
Een draaiboek dat houvast geeft

Stap 1: De verhaallijn

Als je aan de slag wilt met verhalend ontwerpen, is het belangrijk om eerst een thema te bepalen en uit te werken. Je kunt verhalend ontwerpen vervolgens in vier stappen in de praktijk brengen. Dat begint met het uitwerken van een rode draad; de verhaallijn.

Bedenk daarbij een duidelijk plot of intrige. De kinderen gaan deze onderzoeken en uitwerken. Deze introductie hoeft niet lang te duren en heeft als voornaamste doel om de kinderen actief te betrekken bij het verhaal en ze te enthousiasmeren.

Stap 2: De sleutelvragen

Sleutelvragen zijn vragen die leerlingen uitdagen om zelf antwoorden te bedenken en waarop misschien meer dan één antwoord mogelijk is. Soms leiden ze weer tot nieuwe vragen. Sleutelvragen brengen het leerproces op gang.

Tips voor goede sleutelvragen zijn:

Wees echt benieuwd naar de antwoorden van kinderen
Laat af en toe een stilte vallen
Denk van tevoren goed na welke antwoorden en vragen het thema oproept
Zorg voor bijpassend leermateriaal

Stap 3: Op onderzoek

Vervolgens gaan de kinderen op onderzoek om de antwoorden te vinden op de sleutelvragen. Hiervoor kun je bijvoorbeeld boeken, filmpjes en gastlessen inzetten.

Het gaat er daarbij om dat de kinderen hun ideeën, werkwijze en resultaten kunnen toetsen aan de realiteit. Nodig een gast liever niet uit bij het begin van een thema, maar pas als de leerlingen verdiepende vragen hebben ontdekt

Stap 4: Presenteren

Alles wat de kinderen maken gedurende het verhaal kun je in chronologische volgordein de klas of in een persoonlijk portfolio presenteren. Zo zien leerlingen de geschiedenis van hun activiteiten en wat ze geleerd hebben. Het is ook leuk om een feestelijke eindpresentatie te maken voor de rest van de school en de ouders.