Thematisch werken
Bijgewerkt op: 21 feb.
In de onderbouw is het werken met thema’s heel gangbaar. Maar waarom eigenlijk?
Welke thema’s kies je voor je groep en op welke manier geef je er vorm en inhoud aan?
In deze blog vertel ik je er meer over.
Thematisch werken bij kleuters
Werken in thema’s zorgt voor een samenhangend aanbod in hoeken en activiteiten. Thematisch werken past bij de ontwikkelingsfase van een kleuter, waarbij alle zintuigen worden ingezet en een kleuter door betekenisvolle contexten de wereld steeds beter leert begrijpen. Een grote valkuil bij de keuze voor en inrichting van een thema is dat je je richt op de aankleding en ‘leuke’ activiteiten. Bij thematisch onderwijs zorgen de doelen echter voor de basis. Het thema is de aankleding, verpakking van het beredeneerde aanbod en zorgt voor verbinding met passende inhouden van deze doelen in een betekenisvolle context.
Het is dus belangrijk om vanuit de doelen de activiteiten te bepalen. Maak daarbij gebruik van bronnen die je kunnen ondersteunen voor de verdere invulling.
Een samenhangend thematisch aanbod biedt veel mogelijkheden voor brede ontwikkeling en interactie. Voordelen van thematisch werken zijn:
Het zorgt voor betrokkenheid
Het biedt ruimte aan vele invalshoeken
Het geeft inhoud en betekenis
Het haalt de werkelijkheid van buiten naar binnen
Het vergroot het sociale contact tussen kinderen
Het stimuleert de taalontwikkeling
Kleuters zijn van nature nieuwsgierig, willen de nieuwe leeromgeving verkennen en ontwikkelen zich door het spel. Kleuters willen beleven en spelen de handelingen van de volwassen wereld na. Binnen een thema is spel is de motor van ontwikkeling en komen alle ontwikkelingsdomeinen samen. Geef kleuters de ruimte om in een vertrouwde omgeving, die uitnodigt tot activiteit, te experimenteren. Zorg voor voldoende variatie, zodat spel wordt uitgelokt en ze nieuwe ervaringen kunnen opdoen. In de basishoeken (zand-/watertafel, huishoek en bouw-/constructiehoek) komen spel en leren samen.
Neem je thema ook eens mee naar buiten en bedenk hoe je er buiten mee verder kan.
Rijke thema's kiezen
Niet elk thema is (meteen) een rijk thema. De belangrijkste voorwaarde bij de themakeuze is dat de kinderen al over enige voorkennis beschikken, zodat het brein de nieuwe (leer)ervaringen kan integreren in de bestaande netwerken.
Naast voorkennis, zijn er nog een aantal voorwaarden, namelijk:
Laat thema's zoveel mogelijk aansluiten op de sociaal-culturele leef-/belevingswereld van de kinderen. Met andere woorden: Op datgene wat ze in hun dagelijkse leven meemaken. Denk aan boodschappen doen, naar school gaan, op vakantie gaan enz.
Laat thema's zoveel mogelijk aansluiten op de periode in het jaar waarbij het thema past.
Alle kinderen kunnen binnen het thema minimaal één rol aannemen. Rollen lokken ook weer bepaalde handelingen uit, die daarbij passen.
Het thema daagt uit tot onderzoeken en doen.
Kinderen kunnen onderdelen van de themahoek zelf ontwerpen/maken.
Het thema biedt de mogelijkheid om te werken aan taal, rekenen, gedrag of de motorische ontwikkeling. Je moet er veel leeractiviteiten aan op kunnen hangen.
Daarnaast is het ook goed om een keer een onderwerp te kiezen wat verder weg staat van je leerlingen, zodat de kinderen nieuwe dingen leren.
Denk hierbij aan een thema ruimte, dinosaurussen enz.
Wanneer je een thema aanbiedt dat verder afstaat van de belevingswereld van kinderen zul je van tevoren wel langer op verkenning moeten gaan, voordat de kinderen tot spel kunnen komen. Zij moeten in dat geval eerst uitgebreid onderzoeken welk rollenspel daarbij past.
De opbouw van een thema
Wanneer je een rijk thema hebt gekozen, dan ga je eerst bedenken hoe je alle losse ideeën vorm wil geven en voor een rode draad kunt zorgen. Misschien wil je vanuit leervragen werken of liever vanuit een prentenboek starten. Wil je dat het één groot spelverhaal wordt dan is verhalend ontwerpen met een doorlopende verhaallijn een fijne manier. Alles kan! Je kiest iets dat past bij het thema, bij jouw klas en bij jou!
Als je een keuze hebt gemaakt, dan ga je het thema in de basis voorbereiden.
Als leidraad kun je de zes fasen van procesgericht thematisch werken gebruiken.