Kinderen vinden het heel fijn om rollenspel te spelen. Hiermee verwerken ze alle gebeurtenissen en indrukken die ze meekrijgen. In deze blog geef ik je suggesties voor rijk rollenspel in je themahoek bij het thema Sinterklaas.

Inrichten
Voor deze hoek zijn niet veel aanpassingen nodig.
Je kunt er je bestaande huishoek voor gebruiken of er een aparte themahoek van maken.
Laat je hoek, om nog meer betrokkenheid te creëren, altijd zoveel mogelijk door de kinderen zelf inrichten. Bespreek met de kinderen hoe de hoek eruit moet komen te zien en inventariseer welke spullen daarvoor nodig zijn.
Maak op een flap drie kolommen. Schrijf/teken in kolom 1 de spullen die al aanwezig zijn in de huishoek, in kolom 2 de spullen, die de kinderen van huis mee mogen nemen en in kolom 3 de spullen die de kinderen zelf gaan maken.
Wellicht komen de kinderen er tijdens het spel achter dat zij nog materialen missen.
Als er voldoende spullen zijn richt je samen met de kinderen de hoek in.
Haal eerst alle overbodige spullen eruit.
Maak een inpakkamer door wat tafels in de lengte tegen elkaar te zetten.
Zorg ook voor een kast waarin de materialen opgeborgen kunnen worden.
Maak van karton, lappen of een beschilderd laken een pakjeskamer.
Zorg voor kasten waar je het speelgoed in kunt zetten. Zet ook een schoorsteen bij deze hoek neer, de kinderen kunnen de cadeautjes dan bij de juiste schoen brengen.
Ook leuk: Plak handafdrukken van Pieten (met daarin bijv. letters of cijfers) in een spoor richting de hoek.
Bedenk samen een naam voor de pakjeskamer. Welke ideeën hebben de kinderen?
Welk idee krijgt de meeste stemmen? Hier kan een staafgrafiek van gemaakt worden.
In mijn blog: De huishoek inrichten vind je meer tips voor het inrichten van een themahoek
Inspiratie:
Voorbeelden van pakjeskamers vind je op mijn Pinterest
Materialen:
Denk bij het inrichten van deze hoek aan de volgende materialen:
Afbeeldingen van Sinterklaas en speelgoed
Baard
Boeken over speelgoed
Boek van Sinterklaas
Cadeau lint
Doosjes in allerlei maten
Doosjes
Doosjes van chocoladeletters
Duimstok
Etiketten
Folders van speelgoedwinkels
Gereedschap om het kapotte speelgoed te repareren
Gereedschapskist
Handpoppen van Sint en Piet
Handschoenen van Sint en Piet
Inpakpapier
Kalender met daarop het Sinterklaasfeest aangegeven
Kast
Keuringsrapport
Labels
Lege verpakkingen
Letters (bijv. de tekst: "Pakjeskamer")
Letterstempels
Mantel van Sinterklaas
Mijter
Meetlint
Naamkaartjes
Open/dichtkaartje
Paardenpak
Pakjes
Pietenmutsen
Pietenpakken
Plakband
Pruik: Sint en piet
Scharen
Schoenen
Schoorsteen (eventueel in diverse maten)
Schrijfmaterialen
Speelgoed
Spelscript
Staf
Stappenplan: Hoe pak je iets in? Je vindt een kant-en-klaar stappenplan op Pinterest.
Stoelen
Stokpaard
Tabberd
Tafels
Telefoon
Telkaartjes
Verlanglijsten
Vormenkaarten
Weegschaal
Woordkaarten
Zakken: Zet er eventueel cijfers op, om uit te lokken hoeveel erin moet
Zoekkaart: Waar heeft Piet de cadeautjes verstopt?
Zorg voor materialen die zoveel mogelijk alle zintuigen prikkelen (dus materialen die de kinderen kunnen zien, horen, ruiken, voelen en proeven).
Spel
De kinderen kunnen zich in deze hoek door middel van spel verdiepen in de pakjeskamer van Sinterklaas. In de pakjeskamer mogen de kinderen Sinterklaas helpen met het inpakken van de cadeautjes. De kinderen zijn hier volop met rekenvaardigheden en meten bezig. Hoeveel papier heb ik nodig? Past dit? Is dit wel groot genoeg? De pakjes kunnen na het inpakken ook gesorteerd worden op bijvoorbeeld grootte of vorm.
Veel kleuters zullen nog nooit in een pakjeskamer zijn geweest, waardoor deze eerst wat nader zal moeten worden verkend.

Eerst op verkenning:
Om de kinderen tot spel te stimuleren ga je eerst op verkenning om een stevig fundament voor het spel te creëren. Je kunt van tevoren bijvoorbeeld de volgende dingen bespreken:
Hoe ziet een inpakkamer eruit?
Wie werken er in de pakjeskamer?
Wie komen er in de pakjeskamer?
Hoe ziet een inpakpiet eruit? Wat heeft hij aan?
Welke spullen gebruikt de inpakpiet?
Hoe pakken de pieten de cadeautjes in?
Hoe weten de pieten voor wie het cadeautje bestemd is?
Hoe weten de pieten waar ze de cadeautjes moeten bezorgen?
Wat de pieten doen de pieten met kapot speelgoed.
Wat schrijft een inpakpiet?
Wat telt/berekent een inpakpiet?
Wat leest een inpakpiet?
Wat meet de inpakpiet?
Wat weegt de inpakpiet?
Hoe beweegt de inpakpiet?
Gebruik de eigen belevingswereld, interesses en ervaringen van de kinderen, boeken, foto's, vertelplaten, filmpjes, poppenspel of speel een stukje in de kring om de voorkennis over de inpakkamer/inpakken te vergroten.
Voorspelen:
Bespreek ook wat je in deze hoek allemaal zou kunnen spelen?
Probeer de kinderen uit te dagen met zoveel mogelijk suggesties te komen.
Manipulerend spel:
Bij het inrichten van je hoek is het belangrijk om in de gaten te houden of er spelmogelijkheden zijn voor alle spelniveaus. Kinderen zullen in hun spelontwikkeling eerst manipulerend spel laten zien en daarna pas rollenspel. Bij manipulerend spel staat het herhalend handelen centraal en gaat het minder om een bedoeling achter dat handelen. Deze fase hoort bij het spel. Een kind moet in deze fase eerst ontdekken wat je allemaal met een materiaal kunt doen. Wanneer een hoek nieuw is zal het spel, ongeacht de spelfase waarin een kind zich bevindt, ook vooral manipulatief zijn, omdat al die nieuwe voorwerpen moeten worden verkend. Zorg er dus voor, dat er voldoende materialen aanwezig zijn om manipulerend spel mee te spelen. Bij het manipulerend spel in deze themahoek kun je bijvoorbeeld denken aan een zak. Een manipulerende handeling is pakjes in en uit de zak doen. Jonge kinderen, die nog veel hanterend spel spelen, spelen bovendien graag naast elkaar. Ze doen graag hetzelfde. Zorg daarom voor meerdere exemplaren van dezelfde spullen, zodat de kinderen elkaar kunnen imiteren.
In mijn blog: Soorten spel en hoeken lees je meer over deze spelvorm
Rollenspel:
Het manipulerende spel ontwikkelt zich gemiddeld tussen de leeftijd van 4,6-5 jaar langzaam tot meer eenvoudig symbolisch rol gebonden spel. De voorwerpen in de hoek krijgen dan een betekenis uit de werkelijkheid en de kinderen nemen daarbij een andere rol in dan hun eigen ik. Bij rollenspel gaat het dus niet over wat kinderen kunnen DOEN, maar wat zij kunnen SPELEN. Later, gemiddeld tussen 5-6 jaar, zal dit spel steeds verder worden uitgediept. De rol die de kinderen spelen bepaalt voor een groot deel welke handelingen ze uitvoeren. Rollen die in deze hoek gespeeld kunnen worden zijn bijvoorbeeld de rol van:
Sinterklaas
Pakjespieten
Het paard van Sinterklaas (omdat de kinderen hier weinig taal bij gebruiken is het beter om deze rol te laten vertolken door bijv. een stokpaard)
Om het rollenspel beter tot z'n recht te laten komen kun je bijvoorbeeld de volgende situaties voorspelen:
De pieten gaan pakjes inpakken
De kinderen kunnen ook zelf hun inpakpapier maken. Zet daarvoor stempels en kleurpotloden en grote vellen papier in de inpakhoek.
Daarna kunnen ze etiketten schrijven.
Geef de inpakpieten de naamkaartjes van de kinderen en laat hen deze op de pakjes plakken. Zo kunnen de pakjes 'echt' bij de kinderen bezorgd worden.
De pakjes die zijn ingepakt kunnen in de zak van Sinterklaas. Daarna kunnen de pieten de pakjes gaan rondbrengen. De kinderen kunnen Sinterklaas in deze hoek ook zelf de pakjes laten ophalen
Ook kunnen de pakjes in de schoorsteen worden gedaan (eerst meten: in welke schoorsteen past het pakje wel/niet) of van een afstand worden gegooid.
In het boek van Sinterklaas lezen ze wie er een pakje krijgt en waar diegene woont.
In de pakjeskamer kunnen de pieten speelgoed uittesten, een keuringsrapport invullen, speelgoed repareren en soort bij soort leggen.
Laat de kinderen vrij spelen in de hoek en kom af en toe langs om het spel richting te geven, door bijvoorbeeld mee te spelen.
Verbinden
De themahoek biedt niet alleen stof voor rollenspel. Je kunt veel verbindingen leggen met andere hoeken en vakgebieden, zoals:
Hoekenspel:
Constructief spel:
De kinderen kunnen een schoorsteen bouwen, waar de pakjespieten van de pakjeskamer een pakje in kunnen doen.
Rollenspel
Betrek het winkeltje bij je spel in de themahoek. Maak er een speelgoedwinkel va, waar de pakjespieten de cadeautjes kunnen kopen.
Betrek de huishoek bij je je spel in de themahoek. De Pakjespieten kunnen bij de huishoek pakjes gaan bezorgen.
Gebruik rollenkaarten en/of een spelscript om het rollenspel te stimuleren
Motoriek:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die motoriek uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Cadeautjes inpakken
Zelf allerlei attributen voor de themahoek knutselen
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de motoriek uitdagen:
Grote motoriek: Grote materialen, een schoorsteen, pakjes, pittenzakjes, dozen en zakken
Kleine motoriek: Kleine materialen, een computer, een rekenmachine, een telefoon, schrijfmaterialen, een schaar, touw, plakband, lint, touw en inpakmaterialen
Geletterdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die geletterdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Het tekenen van een spelscript in 4-6 belangrijke scenes
Een stappenplan (hoe pak je een cadeautje in?)
Cadeau labels
Een verlanglijstje
Kernwoorden stempelen en deze op de materialen in de themahoek plakken
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Mondelinge taal: een telefoon
Geletterdheid: boeken, en pictogram, naamkaarten, een naambord, een stappenplan, chocoladeletters, een spelscript, een computer, letterkaarten, letterstempels, schrijfmaterialen, papier, woordkaarten, labels en een verlanglijst.
Visueel waarnemen: vormenkaarten
Gecijferdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die gecijferdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Een bon schrijven
Een klok
Receptenkaartjes
Prijskaartjes/een prijslijst
Een stappenplan
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Tellen: geld
Cijfers: cijferkaarten, cijferstempels, een telefoon en een rekenmachine
Wegen: een weegschaal en weegkaartjes
Meten: een duimstok, een rolmaat, een meetlint, een liniaal, een schoorsteen en stukken inpakpapier in allerlei formaten
Kalender: een aftelkalender
Tijd: een stappenplan, een klok en een speelklok
Inhoud: dozen, een zak en een boodschappenmand
Geld: barcodes, bonnen, geld, een kassa, een prijslijst en prijskaartjes
Wereldoriëntatie:
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de wereldoriëntatie uitdagen: informatieve boeken (over Sinterklaas en speelgoed)
Digitale geletterdheid:
Zie voor suggesties mijn blog: Digitale geletterdheid in de huishoek
In mijn blog: Beredeneerd spelen lees je hoe je doelen aan spel verbindt
Spelbegeleiding
Kinderen laten vanuit manipulerend imitatiespel dus steeds meer symbolisch rollenspel zien.
Bij het ene kind gaat dit wat sneller dan bij het andere kind. Dat is ook afhankelijk van het verloop van de taalontwikkeling en de sociaal-emotionele ontwikkeling.
In mijn blog: De ontwikkeling van rollenspel lees je hier meer over.
Wanneer kinderen moeite hebben om uit de fase van het experimenteren en imiteren tot rol gebonden spel te komen, bijvoorbeeld omdat zij zelfsturing missen, kan het nodig zijn om mee te spelen. Hierover lees je meer in mijn blog: Spelbegeleiding
Om kinderen, die in de manipulerende en imiterende spelfase blijven hangen, te helpen om tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels kun je ook een spelscript aanreiken. Een spelscript begint meestal in de kring. Je verkent eerst het thema met de kinderen. Laat leerlingen zoveel mogelijk actief meedenken over het script, de materialen en inrichting. Vanuit hier ontstaan vaak al spelideeën. Een spelscript kan ook tijdens het spel zelf ontstaan. Ga hiervoor met een klein groepje naar de huishoek.
Kinderen die het rollenspel al kunnen verdiepen kun je als verrijkende opdracht, voorafgaande aan het spel, ook zelf een spelscript laten tekenen.
In mijn blog: Spelscripts lees je er meer over.
Suggesties voor spelscripts:
Introduceer in de kring een avontuur of een actie. Speel dit avontuur daarna met de kinderen na.
Hang afbeeldingen uit een boek op, zodat de kinderen het verhaal kunnen naspelen.
Teken een spelscenario.
Help de kinderen door middel van wie-waar-wat kaarten om ze structuur in het spel te bieden en zo tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels. Zo weten de kinderen beter welke rollen ze zouden kunnen spelen en hebben zij een geheugensteuntje om in hun rol te blijven. Spreek af wie ze gaan zijn en verken samen de inhoud en mogelijkheden bij deze rol. Bijv. Wat doet een Piet? Welke spullen gebruikt een Piet? Spreek ook met de kinderen af waar het verhaal zich gaat afspelen en wat er gaat gebeuren. Waar begint het verhaal mee en hoe gaat het verhaal eindigen? De rollenkaarten kun je plastificeren en aan een ketting in de huishoek hangen.
In plaats van rollenkaarten kun je ook kronen van Pieten en Sinterklaas wegzetten. Plak bijvoorbeeld een afbeelding van een Piet op een kroonstrook of nog leuker: Laat de kinderen er zelf eentje maken.
Maak per categorie een doos met materialen (bijvoorbeeld eentje voor inpakken en eentje voor het bezorgen enz.). Maak met een pictogram de categorie van de inhoud van de doos zichtbaar. Introduceer steeds een doos. Laat de spullen zien en bespreek het bijbehorende manipulatieve spel. Doe dat voor. Bespreek ook welke rollen daarbij nodig zijn. Na een aantal dagen kun je een andere doos introduceren. Op die manier bouw je het spel op van klein naar groot. Uiteindelijk kunnen alle dozen een plekje krijgen in de hoek en kun je de kinderen voorafgaande aan het spel bewust voor een doos laten kiezen. Op die manier stimuleer je autonomie/eigen inbreng en vooraf een plan bedenken.
Afsluiting
Na afloop van de speelwerktijd wordt steeds besproken wat er in de themahoek is gespeeld. De kinderen kunnen ook een stukje voorspelen voor de rest van de groep.
Op zoek naar meer?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!

.
Comentários