Het is in een kleutergroep voor het latere lezen en schrijven erg belangrijk om niet te vroeg met letters aan de slag te gaan en eerst het klankbewustzijn spelenderwijs te stimuleren. Kinderen die bewust zijn van klanken en interesse in letters gaan krijgen, kun je vervolgens activiteiten met letters aanbieden. In deze blog vind je suggesties voor kringactiviteiten rondom klankbewustzijn en geletterdheid bij het thema het Kleurenmonster.
Geheugen (woorden)
BOEM!
Benodigdheden:
- 3 tot 5 afbeeldingen van Kleurenmonsters. Download hier!
Speel in de kring het spelletje “BOEM”. Leg 3-5 verschillende Kleurenmonsters of afbeeldingen ervan in de kring en stuur 1 kind even naar de gang.
In de kring wordt afgesproken bij welk Kleurenmonster er “BOEM” mag worden geroepen.
De kleuter in de gang komt terug en wijst de Kleurenmonsters aan en gaat zo op zoek naar het Kleurenmonster dat “BOEM” zal opleveren.
Reeksen herhalen
Benodigdheden:
- Woordkaarten van het Kleurenmonster Download hier!
- Eventueel een handpop van een Kleurenmonster
Oefen het auditief geheugen van de kinderen door bijvoorbeeld twee, drie, vier of vijf woordkaarten van dit thema hardop te benoemen, laat de kinderen deze reeks woorden vervolgens herhalen en daarbij de genoemde kaarten in de juiste volgorde neerleggen.
Variatie: De handpop zegt rijtjes woorden (3-5) of zinnen (4-7 woorden) op die de kinderen moeten nazeggen. Gebruik de woorden van de woordenlijst en/of woordkaarten bij het thema.
Coöperatief leren
Benodigdheden:
- Geen
Coöperatief leren is ook heel goed in te zetten om leerstof onder de knie te krijgen.
Met deze oefening oefenen de kinderen hun auditieve geheugen. Maak tweetallen.
Om de beurt noemen ze 3 of 4 woorden, die met kleuren of emoties te maken hebben en die het maatje in precies dezelfde volgorde moet nazeggen.
Welk woord is er niet genoemd?
Benodigdheden:
- Woordkaarten van het Kleurenmonster Download hier!
Leg een reeks van een aantal woordkaarten van dit thema neer en noem er eentje niet op. Welk woord heb je niet gehoord? Wijs het aan!
Spel: Welk woord heb jij?
Benodigdheden:
- Woordkaarten van het Kleurenmonster Download hier!
De kinderen bestuderen hun kaart en leggen deze daarna omgekeerd onder hun stoel. Noem nu steeds een kaart op.
Het kind met de genoemde kaart gaat bij het horen van zijn kaart staan.
Het wordt lastiger als je de kinderen een aantal keer van kaart of van plaats laat wisselen.
Boos roepen
Benodigdheden:
- Geen
Zeg een woord alsof je boos bent en laat de kinderen dit woord herhalen.
Breid dit uit naar zinnen. Bijvoorbeeld: Weg!, Boos! Kwaad! Woest! Woedend! Wegwezen! Stop, hou op! Jij doet naar, bekijk het maar! Laat me met rust! Ik ben boos op jou!
Ga weg, ik wil jou niet meer zien! Ik wil niet meer met jou spelen!
Het ontbrekende woord
Benodigdheden:
- Woordkaarten van het Kleurenmonster Download hier!
Zeg twee maal dezelfde reeks woorden op, maar laat de tweede keer een woord weg.
Horen de kinderen welk woord je hebt weggelaten?
Bijvoorbeeld: rood - geel - blauw - zwart / rood - geel - ... - zwart
Hetzelfde woord
Benodigdheden:
- Geen
Zeg steeds een rijtje van vier-zes woorden achter elkaar.
Welk woord heb je twee keer gehoord?
Bijvoorbeeld:
Kleur - rood - geel - kleur
Boos - bang - boos - blij
Blauw - rood - zwart - geel - rood
Ik vul een potje met...
Benodigdheden:
- Geen
Een variatie op het spel: Ik ga op reis en ik neem mee...
"Ik vul een potje met..." De kinderen vullen dit aan met een kleur of emotie.
Hoeveel woorden kunnen de kinderen onthouden?
Tip: Voeg elke keer een beweging of een extra geluid (gemaakt met eigen lijf) toe, passend bij het genoemde woord. Probeer de groeiende opsomming aan het eind van het lied ritmisch op te noemen door duidelijke accenten in de woorden te leggen waardoor een cadans ontstaat; Het onthouden van geluiden wordt makkelijker wanneer deze gekoppeld worden aan echte voorwerpen die in de kring liggen of afbeeldingen ervan.
Het emotielijstje
Benodigdheden:
- Gekleurde cirkels
Leg de cirkels in de kring. Vertel de kinderen dat het Kleurenmonster zijn gevoelens gaat sorteren. Jij vertelt welke gevoelens hij gaat sorteren, nadat alles opgenoemd is, gaan de kinderen deze cirkels pakken. Noem om te beginnen 2 kleuren op en laat een kind deze cirkels pakken. Ga daarna verder met 3 cirkels, 4, etc.
Kunnen de kinderen de cirkels ook in dezelfde volgorde pakken als waarin jij ze opgenoemd hebt? Daarna ga je zelf sorteren. Noem 4 kleuren op die je wilt gaan kopen.
Pak er vervolgens maar 3. Weten de kinderen welke je vergeten bent?
Emotiepotjes
Benodigdheden:
- Een ketel en ingrediënten
- Kleurenkaarten of gekleurde dopjes
Het Kleurenmonster gaat emoties in zijn potje doen.
Zet een potje in de kring en noem op wat er in het potje gaat. Begin met twee kleuren.
Vraag de kinderen goed te luisteren en laat ze deze kleuren herhalen.
Noem vervolgens twee nieuwe kleuren. Breid dit uit naar drie en meer kleuren.
Hoeveel kleuren kunnen de kinderen in de juiste volgorde onthouden?
Geheugen (zinnen)
Zinnen nazeggen
Benodigdheden:
- Twee Kleurenmonsterpoppen.
Het ene Kleurenmonster is nog in zijn huisje, de andere buiten. Het Kleurenmonster roept zinnen door de brievenbus van het huisje en het andere Kleurenmonster zegt ze na.
→ Zinnen van 4- 7 woorden (groep 1):
Ik voel me geel
Ik ben heel blij
Ik ben woedend
Kom je ook buiten spelen?
→ Zinnen van 7 – 10 woorden (groep 2):
Ik ben klein beetje in de war
Ik ben gevallen en nu voel ik me blauw
Ik moet huilen want ik ben verdrietig
In mijn hangmat word ik heel kalm
Discriminatie (letters)
Een beginklank verkennen
Benodigdheden:
- Een vel papier
- Een stift
- Letterkaarten, thema het Kleurenmonster Download hier!
Bied een van de volgende letters aan:
De letter B van bang en boos.
De letter 'M' van 'monster'.
De letter 'K' van 'Kleurenmonster'.
De letter 'W' van 'woede'.
Schrijf deze letter op een vel papier en verken de klank.
Variaties:
Hoe ziet deze klank eruit? Geef de kinderen een spiegel en laat ze naar zichzelf kijken.
Verken de klank door de hand op de hals te leggen. Vraag de kinderen of ze iets voelen. Wat voelen ze? Voelen ze dit ook bij andere klanken?
Knijp in je neus. Hoor je de klank nu nog?
Zet je lippen op elkaar. Kun je de klank nu nog steeds maken?
Houd je hand een stukje van je mond en zeg de klank. Wat voel je?
Hoe ziet je mond er eigenlijk uit wanneer je deze klank maakt?
Wat gebeurt er als je deze klank bij een spiegel of tegen een raam maakt?
Wie weet hoe deze letter eruit ziet?
Kunnen de kinderen de letter met hun handen of zelfs met hun hele lichaam maken?
Schrijf de letter een aantal keren in de lucht, op elkaars rug, op de grond enz... en spreek daarbij steeds de klank uit.
Wie heeft deze letter in zijn naam?
Hoe zou je heten als we de aangeboden letter voor je naam plakken?
Loop de letter!
Een letterwoordveld
Benodigdheden:
- Een vel papier
- Twee stiften in verschillende kleuren
- Letterkaarten, thema het Kleurenmonster Download hier!
Maak een woordveld rondom de aangeboden (begin-)letter.
Kunnen de kinderen meer woorden met deze letter bedenken?
Schrijf de woorden op een vel papier. Geef de letter een andere kleur of onderstreep ze. Laat kinderen tijdens de werkles tekeningen bij de woorden maken.
Variatie: Bedenk allerlei woorden met de letter 'K' en schrijf ze op een briefje.
Deel de briefjes daarna uit en laat de kinderen er een prop van maken: de emoties.
Tel af en laat ze de proppen omhoog gooien. Daarna gaan de kinderen door de klas lopen. Steeds wanneer de leerkracht in de handen klapt, raapt iedereen een prop van de grond.
Voorwerpen bij beginklanken zoeken
Benodigdheden:
- Een fotocamera
- Letterkaarten, thema het Kleurenmonster Download hier!
Ga in de klas op zoek naar voorwerpen die beginnen met de aangeboden klank en verzamel ze of laat ze spullen van thuis meenemen.
Maak hier foto's van voor de lettermuur of lettertafel.
Reactie letter
Benodigdheden:
- Geen
- Letterkaarten, thema het Kleurenmonster Download hier!
Neem de letter van de week, bijv. de 'K' van Kleurenmonster
Noem steeds een reeks letters. Steeds als de kinderen de letter K horen klappen ze. Bijvoorbeeld:
K - D - B - K - O - A - K - S - K - K - R - U - K
Ik zie, ik zie...
Benodigdheden:
- Geen
Ga in de klas op zoek naar voorwerpen met een bepaalde beginklank en verzamel ze.
Verzamel ze op een lettertafel.
Variatie: Speel het spel 'Ik zie, ik zie wat jullie niet zien en het begint met de letter ...
Beginrijm
Benodigdheden:
- Geen
Zeg een paar woorden met de eerste letter langgerekt. Stel de kinderen daarbij de vraag:
Hoeveel woorden hoor je? (herhaling)
Welke letter / Wat hoor je steeds bij elk woord hetzelfde?
Hoeveel keer hoor je die letter?
Breid het aantal woorden uit als het goed gaat.
Bijvoorbeeld:
B: bbbbboos, blij, bang
K: kkkkleur, kop, klauw
M; mmmonster, mond, map, mol
Woordkaarten
Benodigdheden:
- De woordkaarten van het Kleurenmonster Download hier!
Laat een woordkaart, behorende bij dit thema, zien en horen.
De kinderen benoemen de beginklank.
Je kunt dit eenvoudiger maken door de keuze te beperken en te vragen:
Begint dit woord wel met de “(letter)” of niet?
Of noem een beginklank en laat de kinderen een woordkaart zoeken die daarbij hoort. Vraag de kinderen ook eens welke klank zij achteraan horen.
Ik heet...
Benodigdheden:
- Een kaartje met de beginletter K
- Een Kleurenmonsterknuffel
Laat een kaartje met daarop de beginletter K zien.
Het Kleurenmonster zegt: Kijk dit is mijn letter. Schrijf de beginletter groot op.
Zijn er namen in de groep met dezelfde beginletter?
Laat vervolgens andere letterkaartjes zien. Wie herkent de beginletter van zijn eigen naam? Hoe klinkt die letter?
Post it!
Benodigdheden:
- Post it's met daarop de letter K
Geef elk kind een post it met de letter K van Kleurenmonster. Laat de kinderen rondlopen door de klas en op zoek gaan naar een voorwerp, die begint met deze letter.
Daar plakken ze hun post it op. Bespreek de vondsten.
Laat de zelfklevende briefjes een paar dagen zitten.
Woorden tekenen
Benodigdheden:
- Een papier
- Een stift
De kinderen gaan in tweetallen of groepjes woorden bedenken waarin ze de letter K van Kleurenmonster horen.
Ze tekenen deze. Schrijf het woord onder de tekeningen en geef deze een andere kleur.
Een verhaal
Benodigdheden:
- Voor ieder kind een letterkaartje van de letter K
Vertel een verhaal. Steeds wanneer de kinderen een woordje met de letter K horen (verleng deze klank duidelijk) steken ze hun letterkaartje in de lucht.
Een rugtekening
Benodigdheden:
- Letterkaartjes van de letter K
Laat de kinderen een letter 'K' op elkaars rug tekenen.
Een grabbelzak
Benodigdheden:
- Een zak
- Letterkaartjes van het Kleurenmonster Download hier!
Haal om de beurt een letter uit de grabbelzak.
Als het de letter K van Kleurenmonster is, dan mogen de kinderen klappen.
Letteryoga
Benodigdheden:
- Letterkaarten van Het Kleurenmonster Download hier!
Ga in een kring zitten. Ga met beide voeten op de grond en met gesloten ogen rechtop in je stoel zitten. Adem rustig in en uit. Wijs een kind aan dat een letter op iemands rug gaat ‘schrijven’ met zijn of haar vinger. Het voelt als een ‘massage’ tijdens de ontspanning.
De ander raadt welke letter het is. Degene die de letter schreef, gaat met gesloten ogen zitten op de stoel van degene die de letter geraden heeft. Die kiest vervolgens een nieuwe letter. Herhaal dit in een aantal rondes.
Variatie: Als variant kun je kaartjes met afbeeldingen uitdelen en de kinderen de eerste letter van het woord laten ‘schrijven’.
Een letter in de lucht
Benodigdheden:
- Letterkaartjes met de letter 'K'. Voor ieder kind eentje.
- Letterkaartjes van het Kleurenmonster Download hier!
Leg de letters op de tafel. Laat de kinderen allemaal een kaartje zoeken met de letter 'K' erop. Zeg vervolgens woordjes.
Als deze met de K beginnen, dan steken ze hun letterkaartje in de lucht.
Welke hoort er (niet) bij?
Benodigdheden:
- Een groot vel papier
- Een stift
Verzamel een aantal voorwerpen die beginnen met de letter 'K'
Laat een kind naar de gang gaan en leg er een voorwerp bij die niet met deze letter begint. Kan het kind raden welke er niet bij hoort? Met welke klank begint deze wel dan?
Variatie 1: Noem steeds een rijtje woorden met dezelfde beginletter.
Spreek deze overdreven uit.
Kunnen de kinderen vertellen waarom deze bij elkaar horen? Bijv. Kleur-krant-kop-kist.
Variatie 2: Welk woord hoort er niet bij? Zet er een woord tussen die er niet bij past.
Ter controle kunnen de woorden op een groot vel papier geschreven worden.
Bewegende letters
Benodigdheden:
- Geen
Verzin allerlei bewegingen bij een klank die de kinderen kunnen uitvoeren.
Bijv. bij de 'K' van 'Kleurenmonster': kroelen, knippen, klappen, kruipen, kussen, knielen.
Variatie: Noem ook werkwoorden die niet met de 'K' beginnen. Wanneer de kinderen deze horen, mogen ze deze ook niet uitbeelden. Bijvoorbeeld: springen, zitten, graven enz.
Bedenk een naam!
Benodigdheden:
- Geen
Laat de kinderen namen bij het Kleurenmonster bedenken die met dezelfde beginletter beginnen, bijv. Karel Kleurenmonster, Kees Kleurenmonster, Katrien Kleurenmonster, Karin Kleurenmonster enz... Welke namen uit de klas beginnen ook met deze letter?
Dezelfde letter in een reeks woorden
Benodigdheden:
- Geen
Noem steeds een rijtje van drie woorden, waarbij de begin-/midden- of eindklank hetzelfde is. Horen de kinderen welke dat is?
Bijv.
Bang-boos-blij
Rood-poot-noot
Kleur-door-war
Samen een letterversje maken
Benodigdheden:
- Geen
Bedenk een heleboel woorden die met dezelfde letter beginnen.
Kunnen de kinderen hier een leuk (onzin)versje van maken? Schrijf de leukste versjes op!
Bijvoorbeeld:
Kleurenmonster koopt kleuren
Bange Bert bibbert
Liedje
Benodigdheden:
- Geen
Zeg de tekst van een liedje zin voor zin. Bedenk welke woorden met de 'K'-klank beginnen. Probeer het liedje te zingen zonder deze woorden uit te spreken of start met één woord dat wordt weggelaten en breid dit later uit.
De detective
Benodigdheden:
- Geen
De leerkracht heeft een letter in het hoofd. De kinderen mogen ja/nee vragen stellen. Kunnen de kinderen in maximaal 10 vragen ontdekken welke letter het is?
Welus/nietus
Benodigdheden:
- Geen
De leerkracht noemt een letter. Vervolgens noemt de leerkracht een woord.
Zit de letter in dit woord? Dan mogen de kinderen op hun stoel gaan staan.
Zit de letter niet in het woord, dan gaan of blijven de kinderen zitten.
Wat is het?
Benodigdheden:
- Voorwerpen met verschillende beginletters.
Eén kind verlaat de klas. In het midden van de kring liggen een aantal voorwerpen.
Spreek er eentje af. Met welke letter begint deze?
De kinderen zeggen de letter van het bewuste voorwerp als het kind binnen komt.
Weet het kind welk voorwerp hij/zij moet pakken.
Variatie: Met een blinddoek en voelen.
Welk woord begint met een K?
Benodigdheden:
- Geen
Noem steeds twee woorden. Welk woord begint met de letter 'K' van Kleurenmonster?
Rijmwoorden
Benodigdheden:
- Geen
Laat kinderen rijmwoorden bedenken die steeds met de letter 'K' van Kleurenmonster beginnen.
Bijvoorbeeld: lat-k..., deur-k... en drop-k...
De toverketel
Benodigdheden:
- Een ketel
- Voorwerpen of afbeeldingen van dingen die beginnen met de letter 'K'
Spreek een toverspreuk uit met alleen de letter 'K'. Bijvoorbeeld 'Kli kla kleur!'
Die toverspreuk zorgt dat er in de ketel enkel spullen zitten met de letter 'K'.
Als je er iets uithaalt dat niet begint met de letter 'K' dan is je toverspreuk mislukt.
Daarna mogen de kinderen woorden of voorwerpen met de letter 'K' zoeken. Maak er een foto van of laat de kinderen hun woorden tekenen en hang ze op aan de lettermuur!
Een letterspeurtocht.
Benodigdheden:
- Letterkaarten van de tot dusverre aangeboden letters
Hang de aangeboden letter of verschillende letters, die al zijn aangeleerd, in de klas/school op en laat de kinderen deze zoeken. Verzamel ze en ga hierna voor elke letter op zoek naar een voorwerp dat met deze letter begint en leg het voorwerp bij de letter.
Emoties
Benodigdheden:
- Een Kleurenmonster
- Gekleurde vouwcirkels
Leg de cirkels achter elkaar in de kring en zet het Kleurenmonster voor de eerste cirkel.
De cirkels zijn de emoties. Laat de kinderen woorden met de 'K'-klank bedenken en verplaats het Kleurenmonster voor elk juist woord een cirkel verder.
Ga door totdat het Kleurenmonster bij de laatste cirkel is.
Speuren naar de letter K
Benodigdheden:
- Een tekst (bijvoorbeeld een liedje) op een groot papier
- Stiften
Schrijf de tekst op het papier.
Laat de kinderen de letter 'K' zoeken en deze met een kleur onderstrepen.
Lees de tekst daarna hardop voor en benadruk daarbij de letter 'K'.
Neuriën
Benodigdheden:
- Geen
Zing een bekend lied door het te neuriën in de 'K'-klank en laat de kinderen raden welk lied het is. Laat hierna een kind een lied neuriën. Kan de groep het raden?
De letterwinkel
Benodigdheden:
- Geen
We gaan winkelen in de letterwinkel. In de letterwinkel kkk verkopen ze alleen spullen die beginnen met de letter k. Geef een voorbeeld. Ze verkopen er bijvoorbeeld wel kkkkkleurenmonsters en kkkkoekjes, maar geen mmmmeloenen.
Noem nu steeds een product en laat de kinderen vertellen of dit wel of niet te koop is in de ggg-winkel, bijv. kippen, bananen, kleuren, kuikens, snoep, koeien, klei, schaar.
Vraag na afloop of de kinderen nog weten welke spullen je in de kkk-winkel hebt gekocht en laat ze dit opnoemen. Wat zou je nog meer kunnen kopen in de kkk-winkel?
Variatie: Andere letterwinkels, bijvoorbeeld de mmm van monster-winkel
De letterdief
Benodigdheden:
- Geen
Er is een letterdief in de letterwinkel kkk geweest. Hij heeft alle letters kkk gestolen.
Noem een paar producten, maar laat de kkk-klank weg. Kunnen de kinderen raden over welk product het gaat? Bijvoorbeeld: -lei, -ool, -at
Variatie: De letterdief heeft een heleboel letters gestolen en er stiekem een k voor teruggelegd. Vervang de eerste letters van producten en laat de kinderen raden welk product er wordt bedoeld:. Bijvoorbeeld: kannen en kannenkoeken.
Hetzelfde woord
Benodigdheden:
- Geen
Noem steeds een rijtje met vier woorden. Horen de kinderen welk woord er twee keer is genoemd? Bijvoorbeeld:
Rood - groen - rood - geel
Een vreemde brief
Benodigdheden:
- Een brief, waarin een bepaalde letter steeds is weggelaten
- Letterkaartjes met daarop de ontbrekende letter
Er wordt een vreemde brief van het Kleurenmonster in de klas bezorgd. Lees de brief voor en zeg dat je er niets van begrijpt. Er is namelijk een letter gestolen uit de brief. Hebben de kinderen een idee welke letter dat is? Ze gaan in de klas op zoek naar deze letter om de brief weer compleet te maken. Ga daarna op zoek naar nog meer woorden, die met dezelfde letter beginnen, want dat heeft de letterdief in de brief gevraagd.
Variatie: In plaats van een letterdief kun je ook vertellen dat de tranen van het Kleurenmonster de letters van de brief heeft weggespoeld.
Variatie: Laat meerdere letters weg en bekijk samen welke letterklank er op de lege plekken in de brief moeten worden terug geplakt. Benoem daarbij de klank hardop en plak deze aan de rest van het woord. Klopt dat woord dan in de zin?
Letterpotjes
Benodigdheden:
- Een grote doorzichtige voorraadpot
- Gekleurde doppen
- Een watervaste stift
Vul een grote voorraadpot met gekleurde doppen. Schrijf letters op de gekleurde doppen.
Haal er steeds eentje uit. Weten de kinderen welke letter er opstaat?
Extra uitdaging voor de kinderen die al wat kunnen lezen: Kunnen we ook woorden maken met de gevonden letters?
Discriminatie (woorden)
Spel: Wie heeft het woord?
Benodigdheden:
- Woordkaarten van het Kleurenmonster Download hier!
Ieder kind heeft een woordkaart, behorende bij dit thema, in de hand. De leerkracht verzint een verhaal met de woorden op deze woordkaartjes. Zodra hij/zij een woord noemt wat bij iemand op het kaartje staat, moet diegene het kaartje in de lucht steken.
Reactiewoorden
Benodigdheden:
- Geen
Zeg steeds een rijtje woorden op. Steeds als de kinderen het woord rood horen klappen zij in hun handen.
Bijvoorbeeld: Rood - blauw - geel - rood - rood - zwart - roze - blij - bang - rood - groen
Variatie: Lees een stukje uit het Kleurenmonsterboek voor.
Vraag de kinderen elke keer dat zij een afgesproken woord horen om hun hand op te steken. Dit zorgt ervoor dat kinderen naast het kunnen luisteren naar de inhoud van het verhaal, ook gaan luisteren naar speciale woorden en klanken.
Kleurenmonster zegt...
Benodigdheden:
- Geen
Een variant op het commando-spel! Zeg: Kleurenmonster zegt… springen!
Alle kinderen springen. Maar pas op: als je geen ‘Kleurenmonster zegt’ dan moeten ze juist niet doen wat je zegt! Zeg bijvoorbeeld: Kuikentje zegt… zwaaien!
Alle kinderen die dan toch zwaaien zijn ‘af’. Zij moeten even zitten (een beurt overslaan) en mogen later weer meedoen. Lekker veel bewegen!
Variatie: Springen, zwaaien, wiebelen, draaien, dansen, boksen, strooien, etc.
Hetzelfde woord in twee zinnen
Benodigdheden:
- Geen
Zeg steeds twee zinnen met hetzelfde woord erin.
Horen zij hetzelfde woord in twee zinnen? Bijvoorbeeld:
Het Kleurenmonster is verdrietig - Als ik me verdrietig voel, dan huil ik
Het Kleurenmonster slaapt - Het Kleurenmonster gaat nar school
Eerste/middelste/laatste
Eerst-middelste-laatste letter of woord
Benodigdheden:
- De woordkaarten van het Kleurenmonster Download hier!
Noem steeds een kort woord (bij voorkeur met drie letters).
Wat was de eerste/middelste/laatste letter?
Noem steeds drie woorden van de woordkaarten, behorende bij dit thema.
Wat was het eerste/middelste/laatste woord?
Welke letter is er veranderd?
Benodigdheden:
- Geen
Verander de eerste, de middelste, of de laatste letter van woorden die met Kleurenmonsters te maken hebben. Weten de kinderen welk woord je bedoelt? Maak bijvoorbeeld van het woord boos het woord boot. Welk woord wordt bedoeld? En welke letter is veranderd?
Een letterslang
Je hebt nodig:
- Stroken papier
- Een stift.
Dit is een moeilijkere activiteit.
Maak met de kinderen een slang van woorden. Begin bijv. met het woord 'Kleurenmonster'
Vraag de kinderen welke klank je bij 'Kleurenmonster' achteraan hoort. Bedenk samen een woord dat met deze klank begint, bijvoorbeeld 'rood'. Vraag de kinderen wat de laatste letter van 'rood' is en bedenk een woord dat met de 'd' begint.
Schrijf de woorden op een lange strook papier, zodat de kinderen kunnen zien dat de eind- en beginklank telkens hetzelfde zijn.
Ga door tot de kinderen geen woorden meer weten of maak de opdracht moeilijker door bijv. af te spreken dat het bijv. alleen kleurennamen mogen zijn.
Variatie: Speel het spel ook eens met de naamkaartjes van de kinderen.
Middenklank
Benodigdheden:
- Geen
De klank is …..(spreek een klank af). Wie weet er een woord waar die klank in zit?
Laat de kinderen een paar woorden met die klank bedenken. Zeg: 'Ik zeg nu allerlei woorden: sommige met een …(een bepaalde klank) in het midden, in andere woorden hoor je een andere klank. Ga staan (o.i.d.) als je de afgesproken klank hoort.
Bijvoorbeeld:
A: kalm - bang - zwart - lachen - monster - hart
O: monster - kalm - pot
EE: geel - verdrietl
IE: verdrietig - blij - emotie
EU: kleur - rood - kleurenmonster
OO: rood- kleur - boos - poot - oog
OU/AU: blauw - boos
UI: huilen - lachen
EI/IJ: blij - hart - meisje
Rijmen
Zelf rijmwoorden bedenken
Benodigdheden:
- Rijmkaarten van het Kleurenmonster Download hier!
Laat de kinderen rijmwoorden verzinnen bij de woordkaarten van dit thema.
Kies bij voorkeur voor eenlettergrepige woorden.
Bijv.
Boos: roos, loos, koos, soos, doos
Bang: lang, gang, wang, pang, zang
Blij: ei, mij, bij, zij, wij
Groen: zoen, doen, oen, meloen, doen
Rood: Groot, noot, loot, dood
Blauw: Gauw, zou, kou, nou
Zwart: Hard, dart, kart, start
Geel: Veel, meel, keel, deel
Zinnen afmaken
Benodigdheden
- Geen
De kinderen maken rijmzinnen af. De zin wordt langzaam voorgelezen.
Het laatste woord moeten de kinderen aanvullen. Bijvoorbeeld:
Het Kleurenmonster hoort iets op de gang en is nu een beetje ...
Het Kleurenmonster is heel blij met een vriendje zoals ...
Het Kleurenmonster viert feest, hij is nog nooit zo blij ...
Het is tijd, nu opgelet, Het Kleurenmonster moet nu echt uit …
Het Kleurenmonster blijft maar gapen laat me toch nog even …
Het Kleurenmonster wast zijn gezicht en handen daarna poets hij zijn…
Ik ben van woede rood, daarom stamp ik met mijn ...
Angst is zwart, dan gil ik ...
Verdriet laat je snikken, angst laat je ...
Bij rampen ga ik ...
Als ik moe ben moet ik geeuwen, als ik boos ben ga ik ...
Het is geen spook, maar witte ...
Ik tril van de angst, ik ben het ...
Ben je boos, pluk een ...
Ik voel mij rot, want mijn knuffel is ...
Laat de kinderen ook eens zelf rijmzinnen maken.
Wat hoort er niet bij?
Benodigdheden:
- Geen
Zeg steeds drie woorden, waarvan er twee rijmen.
De kinderen proberen te ontdekken welk woord er niet rijmt. Wie kan er zelf woorden bedenken? Bijvoorbeeld:
Boos - doos - blij
Rijmkroon
Benodigdheden:
- Een Kleurenmonsterkroon.
Geef een Kleurenmonsterkroon de kring rond. Vraag de kinderen op woorden te rijmen.
Wie een rijmwoord weet, krijgt de muts op en noemt zijn rijmwoord.
Rijmen met het Kleurenmonster
Benodigdheden:
- Een afbeelding van een hangmat
- Afbeeldingen van kleurenpotjes Download hier!
- Fiches of vouwrondjes
- Een Kleurenmonsterknuffel.
Leg een route van het Kleurenmonster naar de hangmat met steeds 5 fiches of vouwrondjes tussen de afbeeldingen. Vertel de kinderen dat dit de route is die het Kleurenmonster aflegt om naar de hangmat te komen. Steeds wanneer hij een rijmwoord bij de afbeelding die hij tegenkomt kan verzinnen mag hij een fiche of vouwrondje verder.
Bijv. Rood: poot-noot-stoot-groot-dood. Vervolgens komt Het Kleurenmonster bij het volgende plaatje waarop hij moet rijmen. Lukt het hem om naar de overkant te komen? Schrijf de rijmwoorden evt. op de vouwcirkels en de afbeeldingen. Kinderen zien dan dat bij rijmen de achterkant van een woordje steeds hetzelfde blijft, maar dat het begin verandert. Het Kleurenmonster loopt de route ook weer terug, maar nu moeten de kinderen raden waar hij staat. Bv. Het Kleurenmonster liep heel gauw naar het potje ...
Gedichtje
Benodigdheden:
- Geen
Geef de kinderen de opdracht om een kort gedichtje te maken met een Kleurenmonster-woord, bijvoorbeeld met: rood, geel, boos of blij.
Een versje bekijken
Benodigdheden:
- Een Kleurenmonsterversje op een groot vel papier
- Een stift
Lees een versje voor. Waar gaat het over?
Bekijk daarna de vorm van het versje. Welke woorden lijken op elkaar?
Zoek de woorden die op elkaar rijmen.
De rijmwoorden worden onderstreept. Wat zien de kinderen bij deze woorden ? Rijmwoorden hebben dezelfde letters op het eind. Vraag de kinderen nog meer rijmwoorden bij deze woorden te bedenken. Deze woorden worden onder elkaar genoteerd. Telkens wordt gekeken of er dezelfde letters zijn en waar die staan.
Variatie: Zien de kinderen woorden in het versje, die lang of kort zijn?
Lange en korte woorden
Het langste woord
Benodigdheden:
- Geen
Noem steeds twee woorden op. Horen de kinderen welk woord het langste is?
Gebruik de woorden van de woordenlijst en/of woordkaarten bij het thema.
Leg de woordkaarten ervan bij een kleine Kleurenmonster (korte woorden) en een groot Kleurenmonster (lange woorden).
Wat hoort er niet bij?
Benodigdheden:
- Geen
Zeg steeds drie woorden, waarvan er twee kort zijn.
De kinderen proberen te ontdekken welk woord er lang is.
Boos - blij - verdrietig
Lange en korte zinnen
De langste zin
Benodigdheden:
- Geen
Noem steeds twee woorden of zinnen op. Horen de kinderen welk woord/zin het langste is?
Gebruik de woorden van de woordenlijst en/of woordkaarten bij het thema.
Bied ook eens twee zinnen aan. Horen de kinderen welke het langste is?
Bijvoorbeeld: Het Kleurenmonster huilt - Het Kleurenmonster huilt tranen met tuiten.
De zin wordt steeds langer
Benodigdheden:
- Groot vel papier
- Stift
Schrijf het eerste stukje van een zin op en maak deze steeds langer.
Bijvoorbeeld:
Het Kleurenmonster/ligt/in zijn hangmat
Zinnen verdelen in woorden
Benodigdheden:
- Groot vel papier
- Stift
- Blokjes en /of hoepels
Zeg zinnen en laat de kinderen evenveel blokjes neerleggen of stappen zetten (leg bijv. hoepels neer en laat ze van hoepel naar hoepel gaan).
Schrijf de zin daarna op en laat de kinderen de zin verdelen in woorden. Bijvoorbeeld:
Het Kleurenmonster huilt
Het Kleurenmonster is in de war
Mijn hartje voelt rood enz...
Kleurenmonsterrace
Benodigdheden:
- Twee (afbeeldingen van) Kleurenmonsters
- Twee repen papier
Verdeel de repen papier in vakken.
Leg de Kleurenmonsters voor de reep, de ene links van de reep en de andere rechts.
Wijs één Kleurenmonster aan en noem een zin. De kinderen tellen de woorden in de zin.
Laat het Kleurenmonster evenveel vakken als het aantal woorden in de zin vooruit lopen.
Wijs nu op het tweede Kleurenmonster en noem een zin. De kinderen tellen de woorden en het Kleurenmonster loopt. Welke zin was het langst? En welke het kortst?
Variatie: Deze activiteit kan ook met woorden gedaan worden.
De kinderen tellen de klankgroepen. Welk woord is kort en welk woord is lang?
Suggesties voor zinnen:
Ik loop
Ik ben blij
Ik ben heel erg boos
Ik ben in de war
Ik heb een potje met emoties
Ik ben een Kleurenmonster
Letters, woorden en zinnen
Het verschil tussen een letter, woord en zin
Benodigdheden:
- Stroken met de zin "Het Kleurenmonster is boos"
- Stroken met het woordje "boos"
- Stroken met de letters "b", "oo"en "s"
Leg de stroken in de kring en geef de kinderen opdrachten als: pak de letter b, pak het woordje "boos", pak de zin "Het Kleurenmonster is boos"
Analyse/synthese
Maak de zin af
Benodigdheden:
- Geen
Zeg een zin met één woord in stukjes. De kinderen raden wat er gezegd wordt.
Begin met mk-k-mk woorden. Later kun je dit uitbreiden naar mk-mk-k-mk-mk woorden. Bijvoorbeeld:
Het monster stopt rood in zijn p-o-t
Het Kleurenmonster stampt, hij is b-oo-s
Het Kleurenmonster ligt in zijn hangmat te genieten van de z-o-n.
Een vervolg activiteit hierop kan zijn; alleen het losse woord herkennen.
Klanken springen
Benodigdheden:
- Drie hoepels
Zeg steeds een woord dat bestaat uit drie klanken en laat een kind in de hoepels springen, terwijl hij de klanken benoemt. Wissel af en toe ook van rol, laat het kind woorden met drie klanken bedenken en spring dan zelf.
Woorden die je zou kunnen gebruiken: r-oo-d, g-ee-l, b-l-ij en b-oo-s.
Gaat het goed, gebruik dan meer hoepels en langere woorden.
Wie van de drie?
Benodigdheden
- Woordkaarten van het Kleurenmonster Download hier!
- Een Kleurenmonster knuffel
Het Kleurenmonster heeft honger. Wat gaat hij opeten? Leg drie woordkaarten in de kring en hak een van de woorden in stukjes. Vraag de kinderen welke woordkaart daar bij hoort. Laat een kind het Kleurenmonster die kaart weghalen en leg een nieuwe woordkaard op de plek. Zeg nu het volgende woord in stukjes en geef het Kleurenmonster weer aan iemand anders. Ga door totdat hij genoeg gegeten heeft.
Potjes met emoties
Benodigdheden:
- Kleurenmonsters in verschillende kleuren. Download hier!
- Teldopjes
Zet de verschillende kleuren Kleurenmonsters in de kring.
Neem een teldopje en vertel de kinderen aan welk Kleurenmonster je deze gaat geven.
Zeg dit woord in losse klanken of klankgroepen, bijv. r-oo-d.
De kinderen geven het teldopje vervolgens aan het juiste Kleurenmonster.
Woorden hakken en plakken
Benodigdheden
- Woordkaarten van het Kleurenmonster Download hier!
- Dopjes of cijferkaarten
Klap de woorden op de woordkaarten, in lettergrepen en laat de kinderen raden welk woord het is. Gebruik hier alleen de klankzuivere woorden voor. Laat de kaarten daarna bij het juiste aantal leggen. Dit kunnen bijvoorbeeld dopjes of cijferkaarten zijn (of houd het simpeler en laat ze sorteren op lange of korte woorden).
Draai het ook eens om en laat de kinderen de lettergrepen weer verbinden tot woorden of vraag om een kaart waarbij je bijv. twee keer moet klappen.
Wat/wie is het?
Benodigdheden:
- Leg een aantal gekleurde cirkels in de kring.
Zeg één van de woorden in losse klanken, de kinderen raden om welke kleur het gaat.
Variatie: Je kunt de voorwerpen ook door woordkaarten vervangen.
InstrumenTAAL
Benodigdheden
- Geef elk kind een instrument.
- Woordkaarten van dit thema
Noem een woord en laat de kinderen dit woord in klankgroepen spelen.
Voor elke klankgroep spelen ze een keer op hun instrument.
Variatie: Varieer door de instrumentgroepen om de beurt te laten spelen, door kinderen alleen te laten spelen en door te spelen zonder het woord hardop te zeggen.
Welk woord klap ik?
Benodigdheden:
- Een touw
Leg het touw op de grond zodat er twee vakken ontstaan. Hak een woord in stukjes. Bijvoorbeeld: "Kleurenmonster". Spreek met de kinderen af, dat je een woord in stukjes gaat klappen. Als ze denken dat je "rood" hebt geklapt gaan ze in het ene vak staan (wijs dit aan), als ze denken dat je "Kleurenmonster" hebt geklapt dan gaan ze in het andere vak staan. Variatie: Noem twee woorden; een lang woord en een kort woord en klap er eentje in stukjes zonder het woord te zeggen. De kinderen moeten in het bijbehorende vak gaan staan. Bied ook eens twee woorden aan die even lang zijn (en laat de kinderen ontdekken dat beide vakken dus goed zijn).
Letterdoosje
Benodigdheden:
- Doosje
- De letters: B-OO-S
- Letterlijn
- Papier en stift
- Een handpop
In het letterdoosje komen de letters: b-oo-s. Bespreek elke week een nieuwe letter.
De kinderen mogen dan allemaal dingen zoeken en meenemen die met die letter beginnen. Laat de handpop kijken of de goede dingen in de letterbak liggen. Vervolgens bedenk je er samen nog meer woorden bij en schrijf je deze deze op een papier. Hang deze aan de letterlijn. Op volgorde van de letters van het alfabet.
Samengestelde woorden
Benodigdheden:
- Geen
Zeg tegen de kinderen: 'Het woord is kleuren. Ik plak daar het woord monster achter.
Dan wordt het ...?' Laat de kinderen de woorden vastplakken.
Kunnen ze ook een ander woord aan 'kleuren' vastplakken?
Of moeilijker: 'Ik zeg 2 woorden: -monster en -tv. Welk woord kan er voor beide woorden geplakt worden om een nieuw, lang woord te maken?'
Woorden, die je kunt gebruiken:
Boos: -aardig,-doener
Huil: -bui,-film
Kleur: -boek,-doos,-krijt,-plaat,-potlood,-stof
Kleuren: -blind,-code,-feest,-film,-folder,-foto,-monster,-spel,-tv
Lach: -bui,-gas,-film
Monster: -baan,-boek,-film,-vis
Pot: aarde,-doof,-grond,-lood
In het potjes
Benodigdheden:
- Een potje
- Gekleurde dopjes of cirkels
- Een Kleurenmonsterknuffel
Zet een potje in de kring. Het Kleurenmonster doet een emotie in zijn emotiepotje.
Vertel in losse klanken wat er in zijn potje gaat, bijvoorbeeld: r-oo-d, g-r-oe-n enz...
De kinderen synthetiseren de klanken en stoppen het voorwerp in die kleur in het potje.
Op zoek naar meer?
Kijk voor meer suggesties ook eens op mijn Pinterest
Heb je zelf ook nog leuke suggesties? Laat dan een reactie achter!
Kommentare