Kinderen vinden het heel fijn om rollenspel te spelen. Hiermee verwerken ze alle gebeurtenissen en indrukken die ze meekrijgen. In deze blog geef ik je suggesties voor rijk rollenspel in je themahoek bij het thema heksen.
Inrichten
Voor deze hoek zijn niet veel aanpassingen nodig.
Je kunt er je bestaande huishoek voor gebruiken of een aparte themahoek voor inrichten.
Het meest ideale is om er een aparte hoek van te maken, zodat de huishoek bij de themahoek op bezoek kan gaan.
Laat je hoek, om nog meer betrokkenheid te creëren, altijd zoveel mogelijk door de kinderen zelf inrichten. Bespreek met de kinderen hoe de hoek eruit moet komen te zien en inventariseer welke spullen daarvoor nodig zijn.
Maak op een flap drie kolommen. Schrijf/teken in kolom 1 de spullen die al aanwezig zijn in de huishoek, in kolom 2 de spullen, die de kinderen van huis mee mogen nemen en in kolom 3 de spullen die de kinderen zelf gaan maken.
Wellicht komen de kinderen er tijdens het spel achter dat zij nog materialen missen.
Als er voldoende spullen zijn richt je samen met de kinderen de hoek in.
Haal eerst alle overbodige spullen eruit en kleed de hoek verder aan met de materialen. Maak de hoek wat donker, door deze bijv. af te schermen met zwarte doeken, een leger-/visnet of zwart landbouwplastic. Hang plastic spinnen en een spinnenweb in de hoek (gemaakt van watten of van touw). In de netten kun je ook plastic spinnen en vleermuizen vastzetten. Ook leuk: Plak pootafdrukken van een kat (met daarin bijv. letters of cijfers) in een spoor richting de hoek.
Bedenk samen een naam voor het heksenhuis. Welke ideeën hebben de kinderen?
Welk idee krijgt de meeste stemmen? Hier kan een staafgrafiek van gemaakt worden.
In mijn blog: De huishoek inrichten vind je meer tips voor het inrichten van een themahoek
Materialen:
Denk bij het inrichten van deze hoek aan de volgende materialen:
Afbeeldingen van heksen
Bamboestokken, waaraan een kookpot kan hangen
Bezem
Bladeren
Boeken over heksen
Boomstronken/-stammen
Botten
Cijferkaarten
Cijferstempels
Deurbel
Emotiekaarten
Etenswaren (plastic)
Etiketten
Flesjes
Geluiden (enge)
Glazen bol
Haard
Handpoppen van heksen
Heksencape
Heksenhoed
Heksenjurk
Heksenneus
Houtschijven
Insecten
Insectenpotjes
Kacheltje
Kast
Ketel
Keuken
Keukenweegschaal
Kleurenkaarten
Klok
Knuffels; Heks, zwarte kat, slangen, ratten, spinnen, uilen en andere bosdieren
Kooi
Labels
Lampion
Lantaarn
Letters (bijv. de tekst: "Heksenhol")
Letterstempels
Lichtsnoer voor in het heksenhol
Loose Parts
Maatbekers
Masker (heks, zwarte kate, bosdieren)
Mos
Muziek (over heksen)
Pictogram: giftig!
Letters (bijv. de tekst: "heksenhol")
Lettermaterialen
Maatbekers voor het bereiden van de toverdrankjes
Mandjes
Masker(s)
Muziek (liedjes of muziek over heksen)
Net met bladeren
Noten
Notenkraker
Oven
Paddenstoelen
Pannen
Pipetjes
Pollepel
Pompoenen
Pootafdrukken van een kat
Potjes met water en ecoline (lijm de deksels dicht)
Pruik voor de heks
Recepten voor toverdrankjes
Rollenkaarten
Schemerlamp
Schrijfmaterialen
Skelet
Snoepgoed
Spelscript
Tafel en stoelen
Takken
Telkaartjes
Toverboek
Toverstokje
Vergrootglas
Verkleedkleding: Heks, zwarte kat, sprookjesfiguren die gerelateerd zijn aan heksen, uil, slang, rat, muis en andere bosdieren.
Voorraadpotten met bijvoorbeeld: krenten, versnipperde bladeren, eikels, gras, bloemen, takjes, champignons, draden, schelpenzand, pasta, kruiden, kralen, knopen, stenen, nootjes, dennenappels, plastic insecten/ kikkers/ muizen/ ratten/ spinnen enz
Web
Weegkaartjes
Weegschaal
Woordkaarten
Zorg voor materialen die zoveel mogelijk alle zintuigen prikkelen (dus materialen die de kinderen kunnen zien, horen, ruiken, voelen en proeven).
Spel
De kinderen kunnen zich in deze hoek door middel van spel verdiepen in heksen
Veel kinderen zullen heksen vooral vanuit sprookjes kennen.
Toch is het zinvol om eerst samen verder op verkenning te gaan.
Op verkenning:
Om de kinderen tot spel te stimuleren ga je eerst op verkenning om een stevig fundament voor het spel te creëren.
Je kunt van tevoren bijvoorbeeld de volgende dingen bespreken:
Hoe ziet een heks eruit?
Waar woont een heks?
Hoe ziet een heksenhuis eruit?
Wie wonen daar nog meer?
Welke spullen gebruikt een heks?
Wat zegt een heks
Wat doet een heks zoal?
Wat schrijft een heks?
Wat telt/berekent een heks?
Wat leest een heks?
Hoe beweegt een heks, zwarte kat, slang, muis, rat, uil enz.?
Hoe klinkt een heks, zwarte kat, slang, rat, muis, uil enz.?
Wat meet een heks?
Wat weegt een heks?
Gebruik de eigen belevingswereld, interesses en ervaringen van de kinderen, foto's, boeken, vertelplaten, filmpjes, poppenspel of speel een stukje in de kring om de voorkennis over heksen te vergroten.
Voorspelen:
Bespreek ook wat je in deze hoek allemaal zou kunnen spelen?
Probeer de kinderen uit te dagen met zoveel mogelijk suggesties te komen.
Manipulerend spel:
Bij het inrichten van je hoek is het belangrijk om in de gaten te houden of er spelmogelijkheden zijn voor alle spelniveaus. Kinderen zullen in hun spelontwikkeling eerst manipulerend spel laten zien en daarna pas rollenspel. Bij manipulerend spel staat het herhalend handelen centraal en gaat het minder om een bedoeling achter dat handelen. Deze fase hoort bij het spel. Een kind moet in deze fase eerst ontdekken wat je allemaal met een materiaal kunt doen. Wanneer een hoek nieuw is zal het spel, ongeacht de spelfase waarin een kind zich bevindt, ook vooral manipulatief zijn, omdat al die nieuwe voorwerpen moeten worden verkend. Zorg er dus voor, dat er voldoende materialen aanwezig zijn om manipulerend spel mee te spelen. Bij het manipulerend spel in deze themahoek kun je bijvoorbeeld denken aan een ketel en een lepel. Een manipulerende handeling is roeren in de ketel. Jonge kinderen, die nog veel hanterend spel spelen, spelen bovendien graag naast elkaar. Ze doen graag hetzelfde. Zorg daarom voor meerdere exemplaren van dezelfde spullen, zodat de kinderen elkaar kunnen imiteren.Â
In mijn blog: Soorten spel en hoeken lees je meer over deze spelvorm
Rollenspel:
Het manipulerende spel ontwikkelt zich gemiddeld tussen de leeftijd van 4,6-5 jaar langzaam tot meer eenvoudig symbolisch rol gebonden spel. De voorwerpen in de hoek krijgen dan een betekenis uit de werkelijkheid en de kinderen nemen daarbij een andere rol in dan hun eigen ik. Bij rollenspel gaat het dus niet over wat kinderen kunnen DOEN, maar wat zij kunnen SPELEN. Later, gemiddeld tussen 5-6 jaar, zal dit spel steeds verder worden uitgediept. De rol die de kinderen spelen bepaalt voor een groot deel welke handelingen ze uitvoeren. Rollen die in deze hoek gespeeld kunnen worden zijn bijvoorbeeld de rol van:
Heksen
Sprookjesfiguren, die met heksen hebben te maken (zoals Hans en Grietje of Sneeuwwitje)
Een zwarte kat (omdat de kinderen hier weinig taal bij gebruiken is het beter om deze rol te laten vertolken door een knuffel)
Om het rollenspel beter tot z'n recht te laten komen kun je bijvoorbeeld de volgende situaties voorspelen:
Etiketten voor op de toverdrankjes maken
Heksenpapjes maken
Toverspreuken lezen en schrijven
Toverdrankjes maken
De toekomst voorspellen
De hoofdheks leert de leerling-heksen toverspreuken
De hoofdheks leert de leerling-heksen vliegen
De zwarte kat wil aandacht van de heks
De heks gaat de ingrediënten voor haar toverbrouwsels zoeken
Laat de kinderen vrij spelen in de hoek en kom af en toe langs om het spel richting te geven, door bijvoorbeeld mee te spelen.
In mijn blog: Rollenspel en fantasiespel vind je meer informatie over deze spelvorm
Verbinden
De themahoek biedt niet alleen stof voor rollenspel. Je kunt veel verbindingen leggen met andere hoeken en vakgebieden, zoals:
Hoekenspel:Â
Constructief spel:
De kinderen bouwen of timmeren een hok
Sensopathisch spel:
Zet de zandtafel eens in je themahoek. Doe er water in, zodat de heksen er heksensoepjes in kunnen maken.
Rollenspel
Betrek de handpoppen en/of poppenkast bij het spel in de themahoek
Gebruik rollenkaarten en/of een spelscript om het rollenspel te stimuleren
SEO:
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de sociaal-emotionele ontwikkeling uitdagen: emotiekaarten, muziek, een spiegel
Motoriek:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die motoriek uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Zelf allerlei attributen voor de themahoek knutselen
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de motoriek uitdagen:
Grote motoriek: Grote materialen, een bezem, een ketel
Kleine motoriek: Kleine materialen, schrijfmaterialen, keukenattributen, Loose Parts (zoals pompons, glasstenen, een toverstaf, een pollepel, veren, kralen, diamanten) voor in de toverpotjes.
Geletterdheid:Â
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die geletterdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Het tekenen van een spelscript in 4-6 belangrijke scenes
Een stappenplan
Recepten
Een toverboek
Etiketten
Richtingaanwijzers voor in het bos
Kernwoorden stempelen en deze op de materialen in de themahoek plakken
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Geletterdheid: boeken, een toverboek, een pictogram, een stappenplan, een spelscript , letterstempels, schrijfmaterialen, papier, een leeg toverboek, woordkaarten, etiketten en recepten voor toverdrankjes
Visueel waarnemen: Kleurenkaarten
Gecijferdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die gecijferdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Een plattegrond van het bos
Een klok
Receptenkaartjes
Een stappenplan
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Tellen: telkaarten en nootjes
Cijfers: cijferkaarten, cijferstempels, recepten en een huisnummer
Wegen: een weegschaal, weegkaartjes en een keukenweegschaal
Meten: een leesbril
Inhoud: maatbekers, een toverketel en een mandje
Kalender: een aftelkalender, een kalender, een agenda, dagritmekaarten
Tijd: een stappenplan, een klok, een speelklok en een kookwekker
Ruimtelijk inzicht: richtingaanwijzers in het bos, een plattegrond van het bos, een kompas, en een spiegel
Sorteren: toverpotjes met etiketten
Wereldoriëntatie:Â
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de wereldoriëntatie uitdagen: informatieve boeken (over heksen), insectenpotjes en insecten, natuurlijke materialen, een skelet, een plattegrond en een vergrootglas
Digitale geletterdheid:Â
Zie voor suggesties mijn blog:Â Digitale geletterdheid in de huishoek
In mijn blog: Beredeneerd spelen lees je hoe je doelen aan spel verbindt
Spelbegeleiding
Kinderen laten vanuit manipulerend imitatiespel dus steeds meer symbolisch rollenspel zien.
Bij het ene kind gaat dit wat sneller dan bij het andere kind. Dat is ook afhankelijk van het verloop van de taalontwikkeling en de sociaal-emotionele ontwikkeling.
In mijn blog: De ontwikkeling van rollenspel lees je hier meer over.
Wanneer kinderen moeite hebben om uit de fase van het experimenteren en imiteren tot rol gebonden spel te komen, bijvoorbeeld omdat zij zelfsturing missen, kan het nodig zijn om mee te spelen. Hierover lees je meer in mijn blog: Spelbegeleiding
Om kinderen, die in de manipulerende en imiterende spelfase blijven hangen, te helpen om tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels kun je ook een spelscript aanreiken. Een spelscript begint meestal in de kring. Je verkent eerst het thema met de kinderen. Laat leerlingen zoveel mogelijk actief meedenken over het script, de materialen en inrichting. Vanuit hier ontstaan vaak al spelideeën. Een spelscript kan ook tijdens het spel zelf ontstaan. Ga hiervoor met een klein groepje naar de huishoek.
Kinderen die het rollenspel al kunnen verdiepen kun je als verrijkende opdracht, voorafgaande aan het spel, ook zelf een spelscript laten tekenen.
In mijn blog: Spelscripts lees je er meer over.
Suggesties voor spelscripts:
Introduceer in de kring een avontuur of een actie. Speel dit avontuur daarna met de kinderen na.
Hang afbeeldingen uit een boek over heksen op, zodat de kinderen het verhaal kunnen naspelen.
Teken een spelscenario.
Help de kinderen door middel van wie-waar-wat kaarten om ze structuur in het spel te bieden en zo tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels. Zo weten de kinderen beter welke rollen ze zouden kunnen spelen en hebben zij een geheugensteuntje om in hun rol te blijven. Spreek af wie ze gaan zijn en verken samen de inhoud en mogelijkheden bij deze rol. Bijv. Wat doet een heks? Welke spullen gebruikt een heks? Spreek ook met de kinderen af waar het verhaal zich gaat afspelen en wat er gaat gebeuren. Waar begint het verhaal mee en hoe gaat het verhaal eindigen? De rollenkaarten kun je plastificeren en aan een ketting in de huishoek hangen.
In plaats van rollenkaarten kun je ook kronen van heksen wegzetten. Plak bijvoorbeeld een afbeelding van een heks of een zwarte kat op een kroonstrook of nog leuker: Laat de kinderen er zelf eentje maken.
Maak per categorie een doos met materialen (bijvoorbeeld eentje voor koken, eentje voor toveren enz.). Maak deze categorie met een pictogram op de doos zichtbaar. Introduceer steeds een doos. Laat de spullen zien en bespreek het bijbehorende manipulatieve spel. Doe dat voor. Bespreek ook welke rollen daarbij nodig zijn. Na een aantal dagen kun je een andere doos introduceren. Op die manier bouw je het spel op van klein naar groot. Uiteindelijk kunnen alle dozen een plekje krijgen in de hoek en kun je de kinderen voorafgaande aan het spel bewust voor een doos laten kiezen. Op die manier stimuleer je autonomie/eigen inbreng en vooraf een plan bedenken
Afsluiting
Na afloop van de speelwerktijd wordt steeds besproken wat er in de themahoek is gespeeld. De kinderen kunnen ook een stukje voorspelen voor de rest van de groep.
Op zoek naar meer?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!
.
Comments