Kinderen vinden het heel fijn om rollenspel te spelen. Hiermee verwerken ze alle gebeurtenissen en indrukken die ze meekrijgen. In deze blog geef ik je suggesties voor rijk rollenspel in je themahoek bij het thema de stoomboot.

Inrichten
Voor deze hoek kun je jouw bestaande huishoek gebruiken of er een aparte themahoek voor inrichten. Het meest ideale is om er een aparte hoek van te maken, zodat de huishoek bij de themahoek op bezoek kan gaan.
Laat je hoek, om nog meer betrokkenheid te creëren, altijd zoveel mogelijk door de kinderen zelf inrichten. Bespreek met de kinderen hoe de hoek eruit moet komen te zien en inventariseer welke spullen daarvoor nodig zijn.
Maak op een flap drie kolommen. Schrijf/teken in kolom 1 de spullen die al aanwezig zijn in de huishoek, in kolom 2 de spullen, die de kinderen van huis mee mogen nemen en in kolom 3 de spullen die de kinderen zelf gaan maken.
Wellicht komen de kinderen er tijdens het spel achter dat zij nog materialen missen.
Als er voldoende spullen zijn richt je samen met de kinderen de hoek in.
Haal eerst alle overbodige spullen eruit. Maak een stoomboot van karton, blokken, pvc-buizen, een beschilderd laken, hout, de poppenkast etc. Laat deze, om nog meer betrokkenheid te creëren door de kinderen zelf beschilderen en/of versieren.
Op de website van KarTent kun je een kant en klare stoomboot van karton vinden.
Wil je eens wat anders? Laat Sinterklaas dan eens met een ander vervoersmiddel aankomen.
Kleed de hoek verder aan met de materialen uit de lijst hier de materialenlijst.
Ook leuk: Plak hoefafdrukken van het paard van Sinterklaas (met daarin bijv. letters of cijfers) in een spoor richting de hoek.
Bedenk samen een naam voor de stoomboot. Welke ideeën hebben de kinderen?
Welk idee krijgt de meeste stemmen? Hier kan een staafgrafiek van gemaakt worden.
In mijn blog: De huishoek inrichten vind je meer tips voor het inrichten van een themahoek
Inspiratie:
Hier vind je een aantal voorbeelden van stoomboten.
Materialen:
Denk bij het inrichten van deze themahoek eens aan de volgende materialen:
Afbeeldingen van Sinterklaas, de Pieten, het paard en de stoomboot
Aftelkalender richting Sinterklaas
Anker
Atlas
Baard van Sinterklaas
Boeken over Sinterklaas, de stoomboot enz.
Boek van Sinterklaas
Bril van Sinterklaas
Cadeau labels
Cadeau lint
Chocoladeletters (je vindt ze hier)
Cijferkaarten
Cijferstempels
Doosjes
Doosjes van chocoladeletters
Etenswaren (plastic)
Etiketten
Handpoppen van Sint, het paard en Piet
Handschoenen van Sint en Piet
Hooi
Inpakpapier
Klok
Knuffels Sint, het paard en piet
Kompas
Landkaart
Lantaarn
Letters (bijv. de tekst: "Pakjesboot 12")
Loopplank
Muts van Piet
Muziek
Mijter
Net
Opblaasboot
Pakjes
Papier
Paspoorten van Sint en Piet
Patrijspoorten (van bijv. kartonnen bordjes, gaten of cirkels, met pietenhoofden erin)
Pepernoten
Pictogram: Pas op, glad!
Plakband
Plattegrond
Pootafdrukken van het paard
Pruik van Sint en Piet
Reddingsboei
Reiswekker
Rekenmachine (of gebruik de rekenmachine op de iPad/tablet)
Ring van Sinterklaas
Roer
Rollenkaarten
Scharen
Schelpen Schoorsteen (maak deze bijvoorbeeld van een koker en watten)
Schrijfmaterialen
Speelgoed
Speelgoedfolder
Spelscript
Staf
Stappenplan: Hoe pak je een cadeautje in?
Stoelen/bankje
Stokpaard
Telkaartjes
Teugels
Verkleedkleding: Sint, Piet en het paard
Verlanglijsten
Verrekijker
Vlag
Vlaggetjeslijn
Weegschaal (om de pajes te wegen)
Weerkaarten
Wereldbol/-kaart
Woordkaarten
Wortel
Zak
Zeekaart
Zeesterren
Zeil
Zwemband
Zorg voor materialen die zoveel mogelijk alle zintuigen prikkelen (dus materialen die de kinderen kunnen zien, horen, ruiken, voelen en proeven)
Spel
De kinderen kunnen zich in deze hoek door middel van spel verdiepen in de stoomboot.
Veel kleuters zullen al veel filmpjes over de stoomboot van Sinterklaas hebben gezien.
Ze weten daardoor al snel wat ze in een stoomboot allemaal kunnen doen.
Toch is het zinvol om van tevoren samen nog verder op verenning te gaan.
In de stoomboot worden pakjes opgeborgen en met de stoomboot wordt gevaren op de zee. De pakjes worden ook gewogen, want als de boot te zwaar is gaat de boot zinken.
Op verkenning:
Om de kinderen tot spel te stimuleren ga je eerst op verkenning om een stevig fundament voor het spel te creëren.
Je kunt van tevoren bijvoorbeeld de volgende dingen bespreken
Hoe ziet een stoomboot eruit?
Hoe zien Sint en zijn Pieten eruit?
Wat zegt Sint tegen de Pieten en de Pieten tegen Sinterklaas?
Wat en wie gaan er allemaal mee op de stoomboot?
Wat doen de de Sint en Pieten voordat zij gaan varen?
Wat doen de Sint en Pieten als ze varen?
Welke weersomstandigheden kunnen zij onderweg tegenkomen?
Hoe weten ze hoe ze moeten varen?
Wie is er wel eens bij de intocht geweest? Hoe ging dat?
Hoe komen de Sint en Pieten weer van de boot af?
Wat weegt Sint of Piet?
Wat schrijft Sint of Piet?
Wat leest Sint of Piet?
Wat meet Sint of Piet?
Wat telt Sint of Piet?
Hoe bewegen Sint, Piet en het paard?
Hoe klinken Sint, Piet en het paard?
Gebruik de eigen belevingswereld, interesses en ervaringen van de kinderen, foto's, boeken, vertelplaten, filmpjes, poppenspel of speel een stukje in de kring om de voorkennis over de stoomboot te vergroten.
Voorspelen:
Bespreek ook wat je in deze hoek allemaal zou kunnen spelen?
Probeer de kinderen uit te dagen met zoveel mogelijk suggesties te komen.
Manipulerend spel:
Bij het inrichten van je hoek is het belangrijk om in de gaten te houden of er spelmogelijkheden zijn voor alle spelniveaus. Kinderen zullen in hun spelontwikkeling eerst manipulerend spel laten zien en daarna pas rollenspel. Bij manipulerend spel staat het herhalend handelen centraal en gaat het minder om een bedoeling achter dat handelen. Deze fase hoort bij het spel. Een kind moet in deze fase eerst ontdekken wat je allemaal met een materiaal kunt doen. Wanneer een hoek nieuw is zal het spel, ongeacht de spelfase waarin een kind zich bevindt, ook vooral manipulatief zijn, omdat al die nieuwe voorwerpen moeten worden verkend. Zorg er dus voor, dat er voldoende materialen aanwezig zijn om manipulerend spel mee te spelen. Bij het manipulerend spel in deze themahoek kun je bijvoorbeeld denken aan een zak en pakjes. Een manipulerende handeling is pakjes in en uit de zak doen. Jonge kinderen, die nog veel hanterend spel spelen, spelen bovendien graag naast elkaar. Ze doen graag hetzelfde. Zorg daarom voor meerdere exemplaren van dezelfde spullen, zodat de kinderen elkaar kunnen imiteren.
In mijn blog: Soorten spel en hoeken lees je meer over deze spelvorm
Rollenspel:
Het manipulerende spel ontwikkelt zich gemiddeld tussen de leeftijd van 4,6-5 jaar langzaam tot meer eenvoudig symbolisch rol gebonden spel. De voorwerpen in de hoek krijgen dan een betekenis uit de werkelijkheid en de kinderen nemen daarbij een andere rol in dan hun eigen ik. Bij rollenspel gaat het dus niet over wat kinderen kunnen DOEN, maar wat zij kunnen SPELEN. Later, gemiddeld tussen 5-6 jaar, zal dit spel steeds verder worden uitgediept. De rol die de kinderen spelen bepaalt voor een groot deel welke handelingen ze uitvoeren. Rollen die in deze hoek gespeeld kunnen worden zijn bijvoorbeeld de rol van:
Sint
Piet
Paard (omdat de kinderen hier weinig taal bij gebruiken is het beter om deze rol te laten vertolken door een stokpaard)
Om het rollenspel in deze hoek beter tot z'n recht te laten komen kun je bijvoorbeeld de volgende situaties voorspelen:
Het stormt op zee
Sint is de weg kwijt
Er is een Piet overboord gevallen
De pakjes moeten worden gewogen om te kijken of ze niet te zwaar zijn voor op de boot.
Laat de kinderen vrij spelen in de hoek en kom af en toe langs om het spel richting te geven, door bijvoorbeeld mee te spelen.
In mijn blog: Rollenspel en fantasiespel vind je meer informatie over deze spelvorm
Verbinden
De themahoek biedt niet alleen stof voor rollenspel. Je kunt veel verbindingen leggen met andere hoeken en vakgebieden, zoals:
Hoekenspel:
Rollenspel
Betrek de huishoek bij je je spel in de themahoek. De kinderen uit de huishoek kunnen naar de intocht gaan.
Betrek de handpoppen en/of poppenkast bij het spel in de themahoek
Gebruik rollenkaarten en/of een spelscript om het rollenspel te stimuleren
Motoriek:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die motoriek uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Cadeautjes inpakken
Zelf allerlei attributen voor de themahoek knutselen
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de motoriek uitdagen:
Grote motoriek: Grote materialen, zakken, pakjes, pittenzakjes, een stokpaard, paardenteugels
Kleine motoriek: Kleine materialen, schrijfmaterialen, pepernoten, een schaar, plakband, een roer, lint en inpakmaterialen
Geletterdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die geletterdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Het tekenen van een spelscript in 4-6 belangrijke scenes
Een naambord voor de boot
Een paspoort voor Sint en Piet
Een boek van Sinterklaas
Een paklijst voor Sint en Piet: Wat nemen ze mee naar Nederland?
Een stappenplan: Hoe pak je een pakje in?
Kernwoorden stempelen en deze op de materialen in de themahoek plakken
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Geletterdheid: boeken, logo van de pakjesboot, een stappenplan, een paklijst voor Sint en Piet, chocoladeletters, naamkaarten, waarschuwingsborden (pas op, glad!), het boek van Sinterklaas, verlanglijsten, een paspoort voor Sint en Piet, een spelscript, letterstempels, schrijfmaterialen, papier, woordkaarten en labels
Gecijferdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die gecijferdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Een plattegrond
Een klok
Een stappenplan: Hoe pak je een pakje in?
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Tellen: telkaarten, teldopjes en pepernoten
Cijfers: cijferkaarten, cijferstempels, cijfermaterialen en een rekenmachine
Wegen: een weegschaal
Meten: een leesbril en stukken inpakpapier in allerlei formaten
Inhoud: dozen voor pakjes en een zak
Kalender: een aftelkalender richting Sinterklaas en een agenda voor Sint
Tijd: een stappenplan, een klok, een speelklok en een (reis-)wekker
Ruimtelijk inzicht: een atlas, een plattegrond, een kompas, een landkaart, een zeekaart, een verrekijker en een wereldbol/-kaart
Wereldoriëntatie:
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de wereldoriëntatie uitdagen: informatieve boeken (over Sinterklaas, de stoomboot, boten, de zee), weerkaarten, een Spaanse en een Nederlandse vlag, een atlas en een wereldbol/-kaart
Digitale geletterdheid:
Zie voor suggesties mijn blog: Digitale geletterdheid in de huishoek
In mijn blog: Beredeneerd spelen lees je hoe je doelen aan spel verbindt
Spelbegeleiding
Kinderen laten vanuit manipulerend imitatiespel dus steeds meer symbolisch rollenspel zien.
Bij het ene kind gaat dit wat sneller dan bij het andere kind. Dat is ook afhankelijk van het verloop van de taalontwikkeling en de sociaal-emotionele ontwikkeling.
In mijn blog: De ontwikkeling van rollenspel lees je hier meer over.
Wanneer kinderen moeite hebben om uit de fase van het experimenteren en imiteren tot rol gebonden spel te komen, bijvoorbeeld omdat zij zelfsturing missen, kan het nodig zijn om mee te spelen. Hierover lees je meer in mijn blog: Spelbegeleiding
Om kinderen, die in de manipulerende en imiterende spelfase blijven hangen, te helpen om tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels kun je ook een spelscript aanreiken. Een spelscript begint meestal in de kring. Je verkent eerst het thema met de kinderen. Laat leerlingen zoveel mogelijk actief meedenken over het script, de materialen en inrichting. Vanuit hier ontstaan vaak al spelideeën. Een spelscript kan ook tijdens het spel zelf ontstaan. Ga hiervoor met een klein groepje naar de huishoek.
Kinderen die het rollenspel al kunnen verdiepen kun je als verrijkende opdracht, voorafgaande aan het spel, ook zelf een spelscript laten tekenen.
In mijn blog: Spelscripts lees je er meer over.
Suggesties voor spelscripts:
Introduceer in de kring een avontuur of een actie op de camping. Speel dit avontuur daarna met de kinderen na.
Hang afbeeldingen uit een boek over de camping op, zodat de kinderen het verhaal kunnen naspelen.
Teken een spelscenario.
Help de kinderen door middel van wie-waar-wat kaarten om ze structuur in het spel te bieden en zo tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels. Zo weten de kinderen beter welke rollen ze zouden kunnen spelen en hebben zij een geheugensteuntje om in hun rol te blijven. Spreek af wie ze gaan zijn en verken samen de inhoud en mogelijkheden bij deze rol. Bijv. Wat doet Sint op de stoomboot? Welke spullen gebruikt hij op de stoomboot? Spreek ook met de kinderen af waar het verhaal zich gaat afspelen en wat er gaat gebeuren. Waar begint het verhaal mee en hoe gaat het verhaal eindigen? De rollenkaarten kun je plastificeren en aan een ketting in de huishoek hangen.
In plaats van rollenkaarten kun je ook kronen wegzetten. Plak bijvoorbeeld een afbeelding van een Sint, Piet of het paard op een kroonstrook of nog leuker: Laat de kinderen er zelf eentje maken.
Maak per categorie een doos met materialen (bijvoorbeeld eentje voor cadeautjes inpakken, eentje voor de weg zoeken enz.). Maak met een pictogram de categorie van de inhoud van de doos zichtbaar. Introduceer steeds een doos. Laat de spullen zien en bespreek het bijbehorende manipulatieve spel. Doe dat voor. Bijvoorbeeld koken. Bespreek ook welke rollen daarbij nodig zijn. Na een aantal dagen kun je een andere doos introduceren. Op die manier bouw je het spel op van klein naar groot. Uiteindelijk kunnen alle dozen een plekje krijgen in de hoek en kun je de kinderen voorafgaande aan het spel bewust voor een doos laten kiezen. Op die manier stimuleer je autonomie/eigen inbreng en vooraf een plan bedenken.
Evalueren
Na afloop van de speelwerktijd wordt steeds besproken wat er in de themahoek is gespeeld. De kinderen kunnen ook een stukje voorspelen voor de rest van de groep.
Op zoek naar meer?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!

.
Comentarios