Kinderen vinden het heel fijn om rollenspel te spelen. Hiermee verwerken ze alle gebeurtenissen en indrukken die ze meekrijgen. In deze blog geef ik je suggesties voor rijk rollenspel in je themahoek bij het thema de dierentuin.
Inrichten
Voor deze hoek zijn niet veel aanpassingen nodig.
Je kunt er je bestaande huishoek voor gebruiken of een aparte themahoek voor inrichten.
Het meest ideale is om er een aparte hoek van te maken, zodat de huishoek bij de themahoek op bezoek kan gaan.
Laat je hoek, om nog meer betrokkenheid te creëren, altijd zoveel mogelijk door de kinderen zelf inrichten. Bespreek met de kinderen hoe de hoek eruit moet komen te zien en inventariseer welke spullen daarvoor nodig zijn.
Maak op een flap drie kolommen. Schrijf/teken in kolom 1 de spullen die al aanwezig zijn in de huishoek, in kolom 2 de spullen, die de kinderen van huis mee mogen nemen en in kolom 3 de spullen die de kinderen zelf gaan maken.
Wellicht komen de kinderen er tijdens het spel achter dat zij nog materialen missen.
Als er voldoende spullen zijn richt je samen met de kinderen de hoek in.
Haal eerst alle overbodige spullen eruit en kleed de hoek verder aan met de materialen. Maak een ingang waar de bezoekers kaartjes kunnen kopen. Richt ook meerdere dierenverblijven in, bijvoorbeeld met behulp van dozen, waarbij de kinderen goed moeten kijken welke dieren bij elkaar kunnen en welke niet, en welke leefomgeving er nagebootst moet worden. Laat de kinderen knuffels van huis meegenomen die in de verblijven geplaatst worden.
Versier de hoek verder met lianen en bladeren.
Je kunt deze hoek uitbreiden met bijvoorbeeld een restaurant, wc, speeltuin, snackshop en een souvenirwinkel. Ook leuk: Plak pootafdrukken van wilde dieren (met daarin bijv. letters of cijfers) in een spoor richting de hoek.
Bedenk samen een naam voor de dierentuin. Welke ideeën hebben de kinderen?
Welk idee krijgt de meeste stemmen? Hier kan een staafgrafiek van gemaakt worden.
In mijn blog: De huishoek inrichten vind je meer tips voor het inrichten van een themahoek
Inspiratie:
Voorbeelden van dierentuinhoeken en materialen voor in deze hoek vind je op de volgende websites:
Materialen:
Denk bij het inrichten van deze hoek aan de volgende materialen:
Afbeeldingen van dieren
Aquarium (met vissen)
Babyflesje
Bezem
Bladeren
Boeken over de dierentuin en dieren
Bonnen
Boomstronken/-stammen
Bord met de openingstijden
Brochures van de dierentuin
Computer
Cijferkaarten
Cijferstempels
Dennenappels
Dierengeluiden
Dierenvoer, bijvoorbeeld gemaakt van verknipte pijpenragers of garen (gras), pompons, kralen, bladeren, noten, plastic fruit of teldopjes. Doe dit in verschillende bakjes en maak een overzicht welke dieren welk voedsel lekker vinden en hoeveel ze daarvan moeten eten. Lamineer deze en geef er een whiteboardstift bij. Noteer ook de voedertijd erbij.
Dokterskoffer
Dozen (verander deze in kooien door er tralies voor te plakken)
Eieren
Emmer
Entreetickets
Etenswaren (plastic)
Etiketten voor op de dierenhokken
Fototoestel
Folders van de dierentuin
Fruitkistjes
Geld
Geluiden (de dierentuin)
Grasmat
Groeimeter in de vorm van een giraf
Handpoppen van dierentuindieren
Hark
Hek
Hooi
Houtschijven
Houtsnippers
Informatiebord
Jeep (maak deze bijvoorbeeld van een doos)
Kassa
Keien
Keukenweegschaal
Klok
Knuffels; dierentuindieren
Kooi
Koortsthermometer
Kruiwagen
Laarzen
Letters (bijv. de tekst: "Dierentuin")
Letterstempels
Logo's bekende dierentuinen
Maatbekers
Maskers van dierentuindieren
Maquette van de dierentuin
Medicijnen: Potjes met pillen, zalfjes, flesjes met drankjes, lepels, spatels
Nootjes
Open/dicht kaartje
Overall
Palmboom
Pictogrammen: Parkeerplaats, kassa, restaurant, wc, niet voeren, dieren, winkel, speeltuin enz.
Pinpas en pinautomaat
Planten
Plattegrond
Portemonnee
Pootafdrukken van wilde dieren
Prijskaartjes
Prijslijst
Recepten voor de dieren
Reclamebord
Rekenmachine (of gebruik de rekenmachine op de iPad/tablet)
Richtingaanwijzers
Rollenkaarten
Safarihoed
Schelpen
Schep
Schrijfmaterialen
Skeletten van dieren
Spelscript
Sponzen
Spuit
Stappenplan: Hoe verzorg je...
Stethoscoop
Takken
Tandenborstels
Telefoon
Telkaartjes
Tuinslang
Verkleedkleding: de verzorger, de gids, de dierenarts, de bioloog, de winkelmedewerker, de tuinman en de bezoekers)
Verrekijker
Verzorglijst voor de dierenverzorger waarop kinderen kunnen aanvinken wat ze al hebben gedaan.
Voederbakken
Voederkaartjes
Weegkaartjes
Weegschaal
Welkombord
Wereldbol/-kaart
Winkel
Zeesterren
Zoekkaart. Verspreid allerlei dierenkaartjes door het lokaal. De kinderen gaan deze met behulp van een verrekijker zoeken en vinken de gevonden dieren af van de lijst.
Bron: Pinterest
Zorg voor materialen die zoveel mogelijk alle zintuigen prikkelen (dus materialen die de kinderen kunnen zien, horen, ruiken, voelen en proeven).
Spel
De kinderen kunnen zich in deze hoek door middel van spel verdiepen in de dierentuin.
Veel kleuters zullen al wel eens in een dierentuin zijn geweest, waardoor zij er ongetwijfeld ook al het een en ander vanaf zullen weten. Toch is het zinvol om eerst samen verder op verkenning te gaan.
Op verkenning:
Om de kinderen tot spel te stimuleren ga je eerst op verkenning om een stevig fundament voor het spel te creëren.
Je kunt van tevoren bijvoorbeeld de volgende dingen bespreken:
Wie is er wel eens in de dierentuin geweest? Hoe ging dat?
Hoe ziet een dierentuin eruit?
Voor welke dieren kun je naar de dierentuin gaan?
Wie werken er allemaal in een dierentuin?
Wie komen er in een dierentuin?
Welke spullen gebruikt de dierenarts, de gids en de dierenverzorger?
Wat heeft een dierenarts, gids of dierenverzorger aan?
Wat zegt de dierenarts of dierenverzorger tegen de dieren
Wat zegt de gids tegen de bezoekers?
Wat doen de dierenarts, dierenverzorger en gids zoal?
Wat schrijft een dierenarts, dierenverzorger en gids?
Wat telt/berekent een dierenarts, dierenverzorger en gids?
Welke geluiden maken de dieren?
Wat doen de dieren zoals?
Hoe bewegen de dieren?
Wat lees je in een dierentuin?
Wat meet je in een dierentuin?
Wat weeg je in een dierentuin?
Gebruik de eigen belevingswereld, interesses en ervaringen van de kinderen, foto's, een uitstapje, boeken, vertelplaten, filmpjes, poppenspel of speel een stukje in de kring om de voorkennis over de dierentuin te vergroten.
Voorspelen:
Bespreek ook wat je in deze hoek allemaal zou kunnen spelen?
Probeer de kinderen uit te dagen met zoveel mogelijk suggesties te komen.
Manipulerend spel:
Bij het inrichten van je hoek is het belangrijk om in de gaten te houden of er spelmogelijkheden zijn voor alle spelniveaus. Kinderen zullen in hun spelontwikkeling eerst manipulerend spel laten zien en daarna pas rollenspel. Bij manipulerend spel staat het herhalend handelen centraal en gaat het minder om een bedoeling achter dat handelen. Deze fase hoort bij het spel. Een kind moet in deze fase eerst ontdekken wat je allemaal met een materiaal kunt doen. Wanneer een hoek nieuw is zal het spel, ongeacht de spelfase waarin een kind zich bevindt, ook vooral manipulatief zijn, omdat al die nieuwe voorwerpen moeten worden verkend. Zorg er dus voor, dat er voldoende materialen aanwezig zijn om manipulerend spel mee te spelen. Bij het manipulerend spel in deze themahoek kun je bijvoorbeeld denken aan een pan met bijvoorbeeld vogelzaad (het voer).
Een manipulerende handeling is roeren in de pan. Jonge kinderen, die nog veel hanterend spel spelen, spelen bovendien graag naast elkaar. Ze doen graag hetzelfde.
Zorg daarom voor meerdere exemplaren van dezelfde spullen, zodat de kinderen elkaar kunnen imiteren. In mijn blog: Soorten spel en hoeken lees je meer over deze spelvorm
Rollenspel:
Het manipulerende spel ontwikkelt zich gemiddeld tussen de leeftijd van 4,6-5 jaar langzaam tot meer eenvoudig symbolisch rol gebonden spel. De voorwerpen in de hoek krijgen dan een betekenis uit de werkelijkheid en de kinderen nemen daarbij een andere rol in dan hun eigen ik. Bij rollenspel gaat het dus niet over wat kinderen kunnen DOEN, maar wat zij kunnen SPELEN. Later, gemiddeld tussen 5-6 jaar, zal dit spel steeds verder worden uitgediept. De rol die de kinderen spelen bepaalt voor een groot deel welke handelingen ze uitvoeren. Rollen die in deze hoek gespeeld kunnen worden zijn bijvoorbeeld de rol van:
Oppasser/dierenverzorger
Verkoper
Restaurantmedewerker
Dierenarts
Moeder
Opa
Oma
Vader
Kind
Baby (omdat de kinderen hier weinig taal bij gebruiken is het beter om deze rol te laten vertolken door een babypop)
Dierentuindieren (omdat de kinderen hier weinig taal bij gebruiken is het beter om deze rol te laten vertolken door knuffels )
Om het rollenspel beter tot z'n recht te laten komen kun je bijvoorbeeld de volgende situaties voorspelen:
Een toegangsticket kopen en betalen
De dieren die bij elkaar horen bij elkaar zetten
Naamkaartjes bij de dieren zetten
Eten voor de dieren maken
de dieren trainen en een show geven
Mensen rondleiden, rondleidingen volgen en vragen stellen aan de dierenverzorgers
Dieren verzorgen: de kooien/hokken schoonmaken, de tanden poetsen, de babydieren een fles geven, spelen, poep scheppen en eten en drinken geven.
Dieren observeren en dierenrapporten schrijven
Zieke dieren beter maken
Foto's maken
Plattegronden lezen
Naar de dierentuin of naar huis rijden en de auto parkeren.
Dieren naar de dierentuin vervoeren
Reparaties uitvoeren
Souvenirs kopen in de souvenirwinkel
Eten in het restaurant
Spelen in de speeltuin
Enz...
Laat de kinderen vrij spelen in de hoek en kom af en toe langs om het spel richting te geven, door bijvoorbeeld mee te spelen.
In mijn blog: Rollenspel en fantasiespel vind je meer informatie over deze spelvorm
Verbinden
De themahoek biedt niet alleen stof voor rollenspel. Je kunt veel verbindingen leggen met andere hoeken en vakgebieden, zoals:
Hoekenspel:
Constructief spel:
De kinderen maken hokken voor de dieren met bouw/constructiematerialen
Sensopathisch spel:
Zet de zandtafel eens in je themahoek. Maak er een aquarium van voor je dierentuinhoek. Doe er water in, zodat de plastic zeedieren erin kunnen zwemmen.
Rollenspel
Betrek het winkeltje bij je spel in de themahoek. Maak er een winkeltje van de dierentuin of de entree van.
Betrek de huishoek bij je je spel in de themahoek. De kinderen kunnen vanuit de huishoek op bezoek gaan in de dierentuin.
Betrek de handpoppen en/of poppenkast bij het spel in de themahoek
Gebruik rollenkaarten en/of een spelscript om het rollenspel te stimuleren
Motoriek:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die motoriek uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Zelf allerlei attributen voor de themahoek knutselen
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de motoriek uitdagen:
Grote motoriek: Grote materialen, een stokpaard, een bezem, paardenteugels, een kruiwagen, kisten, emmers en een voertuig om zelf te duwen.
Kleine motoriek: Kleine materialen, een telefoon, een kassa, munten en schrijfmaterialen.
Geletterdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die geletterdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Het tekenen van een spelscript in 4-6 belangrijke scenes
Een naambord voor de dierentuin
Een dierenpaspoort
Een open/dicht kaart
Posters
Een welkombord
Een stappenplan
Recepten (hapjes voor de dieren)
Entreebewijzen
Een folder
Etiketten
Richtingaanwijzers
Een informatiebord
Kernwoorden stempelen en deze op de materialen in de themahoek plakken
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Mondelinge taal: een telefoon
Geletterdheid: boeken, folders, logo's, pictogrammen, een naambord, een open/dichtkaart, posters, een stappenplan, een recept, een dierenpaspoort, een spelscript, een welkombord, een computer, letterstempels, schrijfmaterialen, een leeg recept voor de zieke dieren, papier, woordkaarten en etiketten
Gecijferdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die gecijferdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Een bon schrijven
Een plattegrond
Een bord met de openingstijden. Wanneer opent/sluit de dierentuin? Hoe ziet deze tijd er analoog uit? En hoe digitaal?
Een klok met daarop de voedertijden
Receptenkaartjes (hapjes voor de dieren)
Prijskaartjes/een prijslijst
Een stappenplan
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Tellen: telkaarten, teldopjes (het voer), nootjes (het voer) en geld
Cijfers: cijferkaarten, cijferstempels, een telefoon
Wegen: een weegschaal en weegkaartjes
Meten: een groeimeter (bijv. een giraf), een koortsthermometer en een vergrootglas.
Inhoud: maatbekers, een medicijnkoffer, een rugzak en een emmer
Tijd: een stappenplan, een klok, een speelklok, een horloge en een bord met de openingstijden
Geld: barcodes, bonnen, geld, entreekaartjes, een kassa, een prijslijst en prijskaartjes
Ruimtelijk inzicht: richtingaanwijzers, een plattegrond, een maquette, een fotocamera, een verrekijker en een wereldbol/-kaart
Sorteren: etiketten met daarop de verschillende dieren
Wereldoriëntatie:
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de wereldoriëntatie uitdagen: informatieve boeken (over de dierentuin), natuurlijke materialen, een dierenskelet, een röntgenfoto van een dier, een dierenatlas, een wereldbol/-kaart, een plattegrond, een vergrootglas en zoekkaarten
Digitale geletterdheid:
Zie voor suggesties mijn blog: Digitale geletterdheid in de huishoek
In mijn blog: Beredeneerd spelen lees je hoe je doelen aan spel verbindt
Spelbegeleiding
Kinderen laten vanuit manipulerend imitatiespel dus steeds meer symbolisch rollenspel zien.
Bij het ene kind gaat dit wat sneller dan bij het andere kind. Dat is ook afhankelijk van het verloop van de taalontwikkeling en de sociaal-emotionele ontwikkeling.
In mijn blog: De ontwikkeling van rollenspel lees je hier meer over.
Wanneer kinderen moeite hebben om uit de fase van het experimenteren en imiteren tot rol gebonden spel te komen, bijvoorbeeld omdat zij zelfsturing missen, kan het nodig zijn om mee te spelen. Hierover lees je meer in mijn blog: Spelbegeleiding
Om kinderen, die in de manipulerende en imiterende spelfase blijven hangen, te helpen om tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels kun je ook een spelscript aanreiken. Een spelscript begint meestal in de kring. Je verkent eerst het thema met de kinderen. Laat leerlingen zoveel mogelijk actief meedenken over het script, de materialen en inrichting. Vanuit hier ontstaan vaak al spelideeën. Een spelscript kan ook tijdens het spel zelf ontstaan. Ga hiervoor met een klein groepje naar de huishoek.
Kinderen die het rollenspel al kunnen verdiepen kun je als verrijkende opdracht, voorafgaande aan het spel, ook zelf een spelscript laten tekenen.
In mijn blog: Spelscripts lees je er meer over.
Suggesties voor spelscripts:
Introduceer in de kring een avontuur of een actie. Speel dit avontuur daarna met de kinderen na.
Hang afbeeldingen uit een boek op, zodat de kinderen het verhaal kunnen naspelen.
Teken een spelscenario.
Help de kinderen door middel van wie-waar-wat kaarten om ze structuur in het spel te bieden en zo tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels. Zo weten de kinderen beter welke rollen ze zouden kunnen spelen en hebben zij een geheugensteuntje om in hun rol te blijven. Spreek af wie ze gaan zijn en verken samen de inhoud en mogelijkheden bij deze rol. Bijv. Wat doet een dierenverzorger? Welke spullen gebruikt een dierenverzorger? Spreek ook met de kinderen af waar het verhaal zich gaat afspelen en wat er gaat gebeuren. Waar begint het verhaal mee en hoe gaat het verhaal eindigen? De rollenkaarten kun je plastificeren en aan een ketting in de huishoek hangen.
In plaats van rollenkaarten kun je ook kronen van dieren, bezoekers of medewerkers in een dierentuin wegzetten. Plak bijvoorbeeld een afbeelding van een leeuw op een kroonstrook of nog leuker: Laat de kinderen er zelf eentje maken.
Maak per categorie een doos met materialen (bijvoorbeeld eentje voor voederen, eentje voor de zieke dieren beter maken enz.). Maak deze categorie met een pictogram op de doos zichtbaar. Introduceer steeds een doos. Laat de spullen zien en bespreek het bijbehorende manipulatieve spel. Doe dat voor. Bespreek ook welke rollen daarbij nodig zijn. Na een aantal dagen kun je een andere doos introduceren. Op die manier bouw je het spel op van klein naar groot. Uiteindelijk kunnen alle dozen een plekje krijgen in de hoek en kun je de kinderen voorafgaande aan het spel bewust voor een doos laten kiezen. Op die manier stimuleer je autonomie/eigen inbreng en vooraf een plan bedenken.
Afsluiting
Na afloop van de speelwerktijd wordt steeds besproken wat er in de themahoek is gespeeld. De kinderen kunnen ook een stukje voorspelen voor de rest van de groep.
Op zoek naar meer?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!
..
Comments