site-verification=8adc2fc3d443365f5c3bc1b5d2d80d29
top of page
Zoeken

Pendruk

Foto van schrijver: Juf AngeliqueJuf Angelique

Bijgewerkt op: 17 nov 2024

Kinderen ontdekken de wereld voor een groot deel met hun handen. Met je handen kun je niet alleen tasten, voelen, grijpen, manipuleren, bouwen, maken, wijzen, maar ook jezelf uitdrukken in gebaren, krabbels en uiteindelijk in geschreven woorden. Wanneer kinderen zich meer op papier gaan uitdrukken wordt de pengreep een heel belangrijk verhaal. Sommige kinderen drukken te hard op hun schrijfgereedschap en sommige juist te zacht. Het is echter belangrijk dat kinderen met een ontspannen greep en een goede pendruk leren tekenen, kleuren en schrijven. Krachtdosering is een belangrijke schrijfvoorwaarde in de ontwikkeling van het handschrift. In deze blog vertel ik je er meer over.



Proprioceptie


Pendruk is afhankelijk van sensorische verwerking, lichaamsbewustzijn en proprioceptie.


Elke dag ontvangen we informatie van onze zintuigen via onze ogen, neus, mond, oren, huid en gewrichten. We gebruiken deze informatie om te communiceren met de mensen en de omgeving om ons heen. Ieder van ons verwerkt deze zintuiglijke informatie op verschillende manieren en onze hersenen moeten deze informatie zo organiseren dat we kunnen functioneren in alledaagse situaties zoals in de klas, thuis of op de speelplaats.


Proprioceptie is ons "zintuig" dat ons informeert over ons eigen lichaam, hoe onze lichaamsdelen zich tot elkaar verhouden, hoeveel onze spieren uitrekken, de snelheid van onze beweging in de ruimte, onze timing en de hoeveelheid kracht die onze spieren produceren.*


Slecht lichaamsbewustzijn en proprioceptie kan leiden tot problemen bij het manipuleren van objecten zoals potloden om te schrijven. Kinderen kunnen een zwakke greep hebben en moeite hebben met het beoordelen van de hoeveelheid kracht die moet worden uitgeoefend (dat wil zeggen te veel of te weinig druk op het potlood).


Een overgevoelig kind kan het "voelen" of aanraken van objecten vermijden. Ze kunnen potloden of andere schrijfgereedschappen vermijden of lichtjes "vasthouden". Dit maakt het moeilijk om voldoende druk uit te oefenen op de pagina tijdens het schrijven of tekenen.


Een kind met een slechte registratie kan moeite hebben met het "registreren" hoe het potlood in zijn hand voelt. Ze weten niet hoe ze het potlood moeten bedienen en het is geen verlengstuk van bewegingen die door de hand worden gemaakt.

 

Te hard of te zacht


Sommige kinderen knijpen om verschillende reden hard in hun potlood of pen, waardoor pijnklachten ontstaan of een ongecontroleerde kleur/schrijfbeweging.

Anderen drukken te hard of te zacht met hun potlood op het papier, hetgeen vaak voor een rommelig handschrift zorgt en de leesbaarheid nadelig beïnvloedt.


Kinderen met zwakke hand- en vingerspieren kunnen moeite hebben om een potlood effectief of langdurig vast te pakken. Ze kunnen moeite hebben om voldoende druk uit te oefenen, snel genoeg te schrijven, lang genoeg te schrijven of genoeg op de pagina te schrijven. Deze kinderen kunnen regelmatig van hand wisselen of het potlood gewoon laten vallen zonder reden.

 

Een te harde pendruk


Wanneer kinderen te hard op het potlood drukken, lijdt het handschrift daaronder. Soms houden kinderen hun potlood heel stevig vast. Andere keren zijn ze op zoek naar sensorische feedback. Je zult enkele veel voorkomende tekenen van zware potlooddruk zien:

  • Ze drukken zo hard op het papier, dat lijnen heel donker zijn tijdens het schrijven.

  • Het potloodpunt breekt vaak.

  • De niet-dominante, assisterende hand beweegt het papier zo ruw dat het papier scheurt of verkruimeld.

  • Het kind heeft een eeltpuntje op zijn middelvinger

  • Het kind heeft een geknakte of overstrekte wijsvinger. Het kraakbeen tussen de vingerkootjes is in de kleuterperiode ook nog zo zacht dat doorbuigen makkelijker gaat dan op latere leeftijd.

  • Bij het omslaan van pagina's in een schrift scheuren of brokkelen de pagina's af.

  • De bewegingen zijn krampachtig en niet vloeiend of efficiënt.

  • Handschrift kost zoveel moeite, dat het kind vermoeid, gefrustreerd en pijnlijk wordt.

  • Het kind werkt traag.

 

Tips om een harde pendruk te corrigeren


Verander het schrijfgereedschap

  • Laat het kind bijvoorbeeld met een vulpotlood schrijven. Deze zal breken als er te veel druk wordt uitgeoefend. Begin met een potlood van 7 mm.

  • Of laat kinderen met een vloeibare gel pen schrijven. Deze geven bolletjes inkt af bij te hard schrijven.

  • Of gebruik een oogpotlood dat je slijpt met een draaislijper. Kinderen kunnen dat potlood gebruiken om lijnen te tekenen en de hoeveelheid druk die ze gebruiken aan te passen.

  • Probeer eens een verzwaarde pen of potlood. Dit kan worden bereikt door een zware pen of potlood aan te schaffen, door middel van potloodgewicht schrijfhulpmiddelen of met een verzameling moeren/bouten, die je aan potloden kunt toevoegen. Dit extra gewicht zorgt voor meer proprioceptieve feedback aan de gebruiker en geeft informatie over hoe het potlood over de pagina beweegt. Het "wegen" van het potlood duwt het ook op natuurlijke wijze op de pagina met minder kracht die nodig is om te schrijven of te tekenen. Een alternatief hiervoor is om het kind een klein hand- of polsgewicht te laten gebruiken tijdens het schrijven.


Verander de ondergrond!

  • Oefen de pendruk door een vel papier over een schuimvel of een computermuismat te plaatsen. Als het kind te hard drukt, prikt het potloodpunt door het papier. Als het kind dan te hard drukt, dan prikt de punt door het papier.

  • Of leg een prikmatje onder het papier.

  • Laat het kind met een vulpotlood schrijven; deze breekt af als het kind teveel druk op het potlood uitoefent.

  • Laat het kind met een lichtjespen werken.

  • Of plaats het papier op een harde tafel. Het stevige oppervlak zal de hoeveelheid druk beperken.


Gebruik klei!

Kneed bijvoorbeeld een beetje klei om het potlood en daag het kind uit om zijn vingers niet door de klei heen te knijpen. Hoe dunner het laagje klei, hoe moeilijk het wordt.

 

Een te lichte pendruk


De andere kant van de medaille is de te lichte potlooddruk.

Schrijven met te weinig potlooddruk is een andere vorm van niet-functioneel handschrift. Enkele tekenen van te weinig potlooddruk zijn:

  • Kinderen kunnen zo licht schrijven dat je het algemene schrijfvoorbeeld niet kunt lezen.

  • Je kunt geen onderscheid maken tussen bepaalde letters.

  • De schrijfdruk is net zo licht dat de hand of mouw van het kind de potloodlijnen besmeurt en het schrijfvoorbeeld totaal niet functioneel of leesbaar is.

  • Het kind begint met schrijven met een leesbare potlooddruk, maar met handvermoeidheid wordt het schrijven steeds lichter.

 

Tips om een te lichte pendruk te corrigeren


Al deze tekenen van te lichte potlooddruk en te veel kracht bij het schrijven kunnen worden aangepakt met enkele eenvoudige tips.


Versterk het lichaam!

Activiteiten die "zwaar werk" of proprioceptieve input leveren aan de huid, spieren en gewrichten kunnen het lichaam voorbereiden op het schrijven. Denk hierbij bijvoorbeeld aan springen op de trampoline, een whiteboard schoonvegen of de stoeltjes op de tafel zetten.


Versterk de knijp-/grijpkracht!

Kinderen moet veel sensomotorische ervaringen opdoen om het verschil te leren voelen en te herkennen tussen spannen en ontspannen. De volgende activiteiten kunnen ook helpen om de knijp- en grijpkracht te versterken:

  • Moedig het kind aan om zijn hand zo strak mogelijk in een vuist te knijpen. Ontspan dan en strek de hand en vingers. Herhaal de oefening meerdere keren.

  • Knijpen in een stressbal

  • Spelen met Fidget Toys

  • Spelen met klei en speeldeeg

  • Spelen met een tang

  • Het maken van proppen krantenpapier

  • Sponzen weken en uitwringen

  • Het stapelen van losse blokjes

  • Aan het werk gaan met een plantenspuit

  • Aan het werk gaan met een nietmachine

  • Spelen met een wasknijper

  • Spelen met een pincet

  • Iets inschenken

  • Knikkeren

  • Knikkers laten rollen in sporen

  • Het hanteren van kleur-/tekenmaterialen


Probeer kleurcorrectie-activiteiten!

Laat het kind "inkleuren" met een loden potlood. Laat ze proberen tinten van zeer donker tot licht te bereiken door verschillende hoeveelheden druk op het beeld uit te oefenen.


Gebruik carbonpapier!

Gebruik carbonpapier of transferpapier om kinderen te helpen zich meer bewust te worden van de hoeveelheid druk die ze door het potlood uitoefenen tijdens het schrijven.

Carbonpapier vereist dat een kind naar beneden "drukt" zodat hun werk wordt gekopieerd naar de onderliggende pagina's. Kinderen vinden het geweldig om hun werk "gedupliceerd" te zien met behulp van dit papier.


Probeer een stylus met een iPad of tablet!

Dit vereist wat "duwen" op het scherm om te schrijven of te tekenen. Controleer de polspositie van het kind en overweeg de iPad/tablet op een helling te plaatsen.


Verander het schrijfgereedschap!

  • Verander het potlood. Probeer een 5B (of hoger). "B" kwaliteit potloden hebben een groter grafietgehalte en zijn zachter. Ze zijn soepel om mee te schrijven en te tekenen.

  • Probeer een pen. Deze hebben over het algemeen minder druk nodig dan een potlood om een markering op de pagina te produceren. Gel en rollerbal pennen zijn gladder dan balpennen en vereisen minder kracht om de inkt te laten stromen.

  • Of probeer een penseelpen. Deze pennen worden gebruikt voor kalligrafie schrijven. Moedig het kind aan om te experimenteren met druk die op de pagina wordt uitgeoefend. Ze kunnen oefenen met harder drukken om meer kracht uit te oefenen en grotere / donkerdere slagen te produceren en de druk op de pen te verminderen om dunnere lichtere slagen te produceren.

  • Of probeer een kronkelpen of trilpen. Deze pen beweegt en schudt terwijl het kind "schrijft" en geeft proprioceptieve feedback. Netjes schrijven met dit gereedschap is echter wel lastig.


Verander de ondergrond!

  • Probeer schuurpapier, dat onder gewoon papier wordt geplaatst. Dit kan worden beveiligd met een klembord en biedt het kind proprioceptieve feedback met de "hobbels" die worden gevoeld door over dit papier te schrijven of te tekenen.

  • Wrijf met krijt over munten, bladeren, stenen, boomschors of andere texturen. Kinderen zijn dol op deze activiteit en genieten ervan om de verborgen foto te zien die wordt onthuld terwijl ze over het krijt wrijven. Dit moedigt aan om stevige druk op de pagina uit te oefenen om een resultaat te produceren en proprioceptieve feedback wordt gegeven tijdens het wrijven. Kinderen kunnen zien en voelen hoeveel druk ze moeten uitoefenen om een resultaat te krijgen .


Maak het schrijfoppervlak schuin!

Probeer een schuin bord of een verticaal oppervlak.

Deze hoek helpt om de hand- en polspositie voor het schrijven te ondersteunen.

 

Algemene tips om de pendruk te verbeteren


Maak kinderen bewust!

Soms, als het gaat om potlooddruk, kan het simpelweg helpen voor kinderen om zich ervan bewust te worden dat ze te licht schrijven of met te veel druk schrijven een groot verschil maken. Benoem dus wat je ziet.


Bied verschillende schrijfmaterialen aan!

Laat kinderen met verschillende materialen in verschillende diktes tekenen.

Er is niet één soort materiaal te noemen wat werkt. Voor elk kind kan dit anders zijn.

Laat het kind proberen welke het fijnst is. Geef kleuters bij voorkeur dikkere materialen, zoals (ergonomische) dikke potloden en waskrijt om mee te tekenen en 'schrijven'.

Deze geven een goede weerstand op het papier en maken dat het kind de bewegingen als het ware in zijn geheugen 'grift'. Zodra de bewegingen beter zijn ingesleten, kan worden overgestapt naar bijvoorbeeld stiften, een fijnschrijver of vulpen.

Een balpen is echter nooit geschikt voor kinderen met schrijfproblemen, om de eenvoudige reden dat op de punt een balletje zit. Dit balletje rolt en draait bij het schrijven en geeft het kind geen standvastige schrijfervaring. Bovendien geeft een balpen bijna geen weerstand op het papier zodat het kind niet kan voelen wat het neerschrijft.


Schakel fysiotherapie in!

Bij een lage knijp- of drukkracht is het altijd raadzaam een kinderfysiotherapeut of ergotherapeut in te schakelen.

 

Op zoek naar meer?


Kijk voor meer suggesties ook eens op mijn Pinterest

Heb je zelf ook nog leuke suggesties? Laat dan een reactie achter!

 

Bronnen



.

.

.

1.160 weergaven0 opmerkingen

Recente blogposts

Alles weergeven
De pengreep

De pengreep

Handvoorkeur

Handvoorkeur

Comments

Rated 0 out of 5 stars.
No ratings yet

Add a rating

© 2020 by juf Angelique. This website has been designed using resources from Freepik.com

bottom of page