Krijt is een fantastisch materiaal voor kleuters: het is kleurrijk, makkelijk vast te houden en nodigt uit tot experimenteren. Maar hoe kun je krijt inzetten in de kleuterklas? In deze blog vertel ik je er meer over.

Waarom werken met krijt?
Het werken met krijt kent veel voordelen:
Krijt geeft direct een intense kleur, waardoor kinderen snel resultaat zien.
Het vasthouden en bewegen van krijt stimuleert de pengreep en voorbereidende schrijfvaardigheden.
Krijt is ook een heel veelzijdig materiaal. Je kunt krijt combineren met waterverf, laten smelten of gebruiken op verschillende ondergronden.
Krijt stimuleert bovendien de creativiteit. Kleuters kunnen er vrij mee experimenteren met kleuren, lagen en structuren.
Soorten krijt
Er zijn diverse soorten krijt verkrijgbaar, die verwant zijn met elkaar, maar niet hetzelfde zijn:
Vetkrijt
Vetkrijt bevat, naast was en kleurpigmenten, zoals de naam ook al aangeeft, vet (olie of was) als bindmiddel. Het gebruik van vetkruid is al oeroud.
Industrieel vetkrijt, dat nog steeds gemaakt wordt in een beperkt kleurgamma, is veel harder dan het latere oliepastel dat speciaal voor de tekenles in scholen ontwikkeld zou worden, omdat olie als component ontbreekt.
Waskrijt
Waskrijt is een tekenmateriaal bestaande uit was en kleurpigmenten en de hardere variant van vetkrijt. Het kan gegoten of geperst zijn.
De gegoten krijtjes zijn zachter dan de geperste.
Talens heeft hier in Nederland de merknaam Wasco aan gegeven.
In Amerika worden ze Crayola genoemd. Elk merk heeft zijn eigen kenmerkende eigenschappen door het gebruik van verschillende ingrediënten en verhoudingen.
Kleurovergangen zijn met wasco niet goed mogelijk, omdat de tweede laag de eerste van het papier optilt. De houdbaarheid van tekeningen in waskrijt is door de eenvoudige samenstelling van het bindmiddel groter dan bij oliepastel.
Oliepastel
Oliepastel wordt vaak verward met wasco of het oudere vetkrijt, maar is niet hetzelfde.
Het bevat, naast was en kleurpigmenten, zoals de naam al aangeeft, ook olie als bestanddeel en is daardoor over het algemeen zachter en vetter dan waskrijt.
Oliepastel geven makkelijker kleur af aan het papier.
Kleurovergangen zijn met oliepastel krijtjes ook heel goed mogelijk.
Oliepastel werkt veel schilderachtiger dan waskrijt of vetkrijt en wordt daarom serieuzer genomen als medium voor kunstenaars. Hierdoor hebben sommige fabrikanten krijt op de markt gebracht onder naam oliepastel terwijl er geen druppel olie in zit!
Een nadeel van dit materiaal is echter dat het de ondergrond waarop gewerkt wordt aantast. De olie die in de pastel zit, droogt niet. Daardoor trekt het in het papier wat vervolgens door het pastel wordt aangetast. Bij goedkopere pastel trekt het pigment ook in het papier waardoor er verkleuringen ontstaan. Nog een nadeel is dat de olie uit de pastel zich op de kleurlaag opbouwt. Daardoor ontstaat een witachtige uitslag die de originele kleuren verdoezelt. Dit kan op zich makkelijk weggepoetst worden met een wollen doek.
Dan ontstaat echter een volgend probleem. De was zorgt voor flexibiliteit en structuur van de oliepastel. Veeg je dit vaker weg dan zal het werk op den duur kwetsbaar worden omdat de laag gaat brokkelen. Het gebruik van was vernis voorkomt dit voor een groot deel.
Deze vernis bevat bijenwas.

Tips bij het werken met krijt
💡Laat kinderen experimenteren
Geef kinderen de tijd om zelf te ontdekken en te experimenteren zonder vaste einddoelen.
Vermijd vaste voorbeelden die kleuters moeten namaken.
💡Geef open opdrachten
Geef open opdrachten zoals: "Maak een tekening van iets wat je blij maakt" of "Teken een geheime wereld met alleen lijnen en kleuren".
💡Demonstreer technieken
Laat zien hoe je met wasco omgaat en benoem dat het geen speelmateriaal is.
Laat zien hoe de kinderen met krijt:
Strepen en cirkels kunnen trekken
Kleuren kunnen mengen door laagjes over elkaar te zetten
Kunnen krassen met een tandenstoker in dikke lagen wasco
Kunnen vegen met een doekje of met hun vingers voor zachtere overgangen
💡Gebruik verschillende ondergronden
Gebruik altijd een groot formaat papier om op te krijten.
Krijt werkt goed op stevig papier, om doorlekken of scheuren te voorkomen.
Probeer ook eens andere ondergronden, zoals:
Gekleurd papier voor een ander effect
Zandpapier voor extra structuur
Aluminiumfolie voor glanzende achtergronden
Karton of behangpapier voor grotere tekeningen
💡Combineer krijt met andere materialen
Laat kinderen bijvoorbeeld tekenen met krijt en er daarna met waterverf of ecoline overheen schilderen.
Combineer krijt ook eens met een collage: laat ze knippen, plakken en over hun creaties heen tekenen.
💡Bescherm kleding
Krijt kan soms vlekken geven, dus schorten of oude kleding kunnen handig zijn.
💡Zorg voor structuur
Werk met duidelijke start- en stopmomenten, bijvoorbeeld met een liedje of een kort verhaal. Zorg ook voor een vaste plek waar de materialen staan en waar kinderen hun werk kunnen laten drogen of tentoonstellen.
💡Stimuleer een goede pengreep
Gebruik dikkere krijtjes voor jonge kleuters en dunne voor oudere kleuters om de juiste pengreep te oefenen. Moedig de kinderen aan om het krijt met duim, wijsvinger en middelvinger vast te houden in plaats van met een vuistgreep. Laat kinderen ook experimenteren met lichte en harde druk om verschillende effecten te ontdekken.
💡Maak het speels en betekenisvol
Koppel krijtactiviteiten aan een thema, zoals herfstbladeren wrijven of een fantasiedier tekenen.
💡Verwijder de wikkels
Wil je de wikkels van de wasco verwijderen, omdat dit het krijten belemmert?
Leg de krijtjes dan even in een laagje water!
💡Moedig zelfstandigheid en samenwerking aan
Laat kleuters zelf materialen pakken en opruimen, zodat ze leren omgaan met materialen.
Laat duo’s of kleine groepjes samenwerken aan een groot kunstwerk om sociale interactie te bevorderen.
💡Focus op het proces
Geef complimenten over het proces in plaats van het eindresultaat: "Wat een mooie bewegingen heb je gemaakt!"
Tenslotte
Werken met krijt biedt kleuters eindeloos veel mogelijkheden om te experimenteren en hun creativiteit te ontwikkelen. Door verschillende technieken en materialen te combineren, blijft het uitdagend en verrassend. Welke krijttechnieken gebruik jij in de klas?
Deel je ideeën hieronder!

Materialen
.
.
Comments