site-verification=8adc2fc3d443365f5c3bc1b5d2d80d29
top of page
Zoeken

Complimenten en feedback geven

Foto van schrijver: Juf AngeliqueJuf Angelique

Bijgewerkt op: 8 dec 2024

Complimenten geven we elke dag aan de kinderen in onze groep. Maar, niet elk compliment is even effectief en er zijn zelfs complimenten die je beter niet kunt geven.

Sommige complimenten doen eerder afbreuk aan het zelfvertrouwen van een kind dan dat ze ervan groeien en dat is natuurlijk niet wat we willen! Welke complimenten zijn dit en hoe geef je op groei gerichte complimenten en feedback? In deze blog vertel ik je er meer over.



Het nut van complimenten


We weten allemaal dat complimenten geven belangrijk is.

Negatieve opmerkingen maken kinderen daarentegen onzeker over zichzelf en het gevolg hiervan is dat kinderen minder durven en minder uitproberen.

Complimenteren is een belangrijke pedagogische vaardigheid waarmee je tegemoet kunt komen aan de behoefte van kinderen aan bevestiging.

Complimenten dragen daaraan bij. Met een compliment kun je:

  • Kinderen een prettig gevoel geven. Een compliment geven zorgt er voor dat een ander zich in zijn kracht voelt. Je laat als leerkracht merken dat je het kind ziet, aandacht hebt voor wat hij/zij goed doet. Kinderen die ervaren dat een leerkracht ze ziet, prijst en in hen blijft geloven, voelen zich gewaardeerd en ontwikkelen ook een hogere zelfwaardering.

  • Gedrag veranderen en het positieve gedrag versterken.

  • Kinderen leren inzien dat ze door oefenen beter kunnen worden door ze te prijzen voor hun inzet

  • Een kind net dat steuntje in de rug geven waardoor het met meer zelfvertrouwen een taak uitvoert.

  • Voor een positieve sfeer en energie zorgen.

 

Complimenten die niet werken


Soms heeft een kind moeite om die complimenten aan te nemen. Het kind ontkent dan bijvoorbeeld het compliment of doet alsof hij het niet hoort?

Dit kan te maken hebben met een gebrek aan zelfvertrouwen. Het kind heeft misschien een lage eigenwaarde en gelooft niet in zichzelf. Wat je ook zegt, het kind neemt het niet aan en vindt zelf van niet. Het kan ook dat het kind juist perfectionistisch is en een hoge lat heeft voor zichzelf. Hij/zij vindt het zelf niet goed genoeg wat het gemaakt of gedaan heeft.


Soms ligt het niet zozeer aan het zelfvertrouwen van een kind, maar aan de manier van complimenteren. Hoewel ieder compliment een boost is voor het zelfvertrouwen, hangt het effect van een compliment wel af van de manier waarop het gegeven wordt.

Het lijkt gek: het geven van complimenten kan namelijk ook averechts werken.

Dit is bijvoorbeeld het geval bij:


Teveel complimenten

Als je vaak complimenten geeft, kan het zijn waarde verliezen.

Een kind denkt dan bijvoorbeeld: ‘Jij bent mijn juf/meester en vindt toch alles mooi’.

Uit onderzoeken blijkt bovendien dat kinderen een opgeblazen ego en narcisme kunnen ontwikkelen als ze worden overgewaardeerd. Deze kinderen vinden zichzelf beter dan anderen, en ze willen door die ander constant bewonderd worden.

Wanneer kinderen om het minste of geringste een compliment krijgen:

  • hoeven ze minder hun best te doen. Onbewust voelen ze zich niet uitgedaagd om een nog beter resultaat te bereiken. De juf of mama vindt de tekening namelijk toch wel mooi. Hierdoor kan een kind onder zijn niveau gaan presteren of zelfs zijn motivatie verliezen.

  • verwachten ze dat ze overal de beste in zijn. Maar op deze manier leren ze niet hun talenten ontdekken of om te gaan met teleurstellingen. Elk kind moet leren dat het niet alles kan en dat een ander misschien ergens beter in is. Wanneer een kind denkt dat hij overal de beste in is kan hij op een gegeven moment erg ongelukkig worden. Op een dag komt toch de waarheid aan het licht.

  • kan dit juist leiden tot onzekerheid. Onze maatschappij is namelijk gericht op prestaties. Onze baas geeft niet om de haverklap complimenten, je moet je eerst bewijzen en dan nog hoeft dit niet gelijk een compliment op te leveren. Deze kinderen zijn het vaak niet gewend om hard te werken voor hun prestaties en dat kan leiden tot veel onzekerheid.

Dan maar geen complimenten geven? Nee, natuurlijk niet. Elk kind heeft het nodig om geprezen te worden. Maar het is belangrijk dat je weet hoe je dit moet doen.


Complimenten met een oordeel

zoals ‘Mooie tekening’, ‘Wat een goed cijfer’. Een kind leert daardoor dat resultaat belangrijk is en dat het altijd bekritiseert kan worden door anderen. Waardoor het kind juist gevoelig wordt voor het oordeel van anderen of niet meer zijn best gaat doen. Geef liever complimenten met de nadruk op het proces (ik kan ergens beter in worden als ik oefen) Bijvoorbeeld: ‘Ik zie dat je allemaal verschillende kleuren hebt gebruikt’ en ‘Je hebt er hard voor gewerkt’. Door je te focussen op het gedrag en de inzet die het kind heeft geleverd (iets waar je invloed op hebt) in plaats van op een karaktereigenschap (iets waar je minder invloed op hebt) zullen kinderen een groeimindset ontwikkelen. Dat wil zeggen dat ze uitdagingen aangaan, doorzetten als het tegenzit en faalervaringen juist zien als leerervaringen.


Complimenten om te motiveren

zoals ‘Goed gedaan’. Het kind is in dat geval niet uit zichzelf gemotiveerd en heeft steeds bevestiging nodig om een taak te doen.


Niet gemeende complimenten


Niet specifieke complimenten

Een compliment zoals ‘prima’ of ‘goed gedaan’ geeft een kind verder geen informatie over hoe hij/zij zijn werk heeft aangepakt en helpt kinderen niet om hun prestatie te verbeteren.


Complimenten die gericht zijn op prestaties

Het geven van complimenten gericht op capaciteiten versterkt een vaste en statische mindset . Wanneer kinderen worden geprezen om hun talenten, gaan ze een nieuwe uitdaging vervolgens uit de weg. Complimenten gericht op capaciteiten hebben dus ook een averechts effect. Het maakt kinderen onzeker en minder gemotiveerd om door te zetten en nog beter hun best te doen. Zetten ze toch door en gaat het mis, dan denken deze kinderen 'zie je wel, ik ben toch niet zo slim, ik kan het niet.'


Voorbeelden van complimenten die niet werken zijn:

  • Wat een mooi constructiewerk.

  • Wat knap van jou.

  • Wat heb je dat goed aangepakt.

  • Wat kun jij goed teken.

  • Wat kun jij fantastisch bouwen.

  • Prachtig gemaakt.

 

Complimenten die wel werken


Complimenten zijn er in allerlei soorten en maten, maar een goed compliment kan zich wel degelijk onderscheiden.


Specifieke complimenten

Goede complimenten worden oprecht gegeven over een specifiek iets wat jij als persoon in de andere persoon waardeert en bewondert.Door een compliment specifieker te maken dan alleen maar 'Goed zo' te roepen weet het kind ook WAT het goed heeft gedaan en versterk je dat gedrag. bijvoorbeeld: ‘Wat handig dat je het rekenrekje erbij hebt gepakt.’ Door het gewenste gedrag te benoemen in een compliment, Je bevordert dat het kind vaker de rekenlijn erbij zal nemen en dat het kind het opletten nog langer volhoudt.


Complimenten die over inzet gaan

Een goed compliment stimuleert namelijk de groei-mindset.

Binnen deze mindset ben je ervan overtuigd dat iedereen kan groeien.

Je beheerst misschien iets nog niet (helemaal), maar met vasthoudendheid, doorzettingsvermogen en steun uit je omgeving kom je vooruit.

Complimenten die hierop gericht zijn richten zich op het proces en de inzet die iemand verricht om iets te bereiken, in plaats van voor hun prestatie.

Door hun inzet te benadrukken, ontwikkelen kinderen een overtuiging dat je door te oefenen beter kunt worden, in welke taak dan ook. Deze overtuiging hebben kinderen nodig bij het aangaan van nieuwe uitdagingen.

Je zegt dus niet ‘Je hebt deze puzzel goed gemaakt door eerst de rand te maken. Je bent echt goed in puzzelen!’, maar: ‘Je hebt deze puzzel goed opgelost door eerst aan de rand te beginnen. Je hebt heel hard gewerkt!’ Het verschil tussen deze twee complimenten zit in een andere woordkeuze. Het eerste compliment bevat 'je bent', de tweede 'je hebt'.

De eerste opmerking (je bent) vertelt wat het kind is. Deze zin motiveert een kind niet om zijn best te doen, maar geeft hem/haar het gevoel dat hij de volgende keer opnieuw moet bewijzen dat hij inderdaad goed is in puzzelen.

De tweede opmerking (je hebt) vertelt wat het kind heeft gedaan.

De zin geeft het kind het vertrouwen dat hij door extra te oefenen, deze of een moeilijkere taak de volgende keer weer goed kan maken door goed zijn best te doen en hard te werken. Nu is het niet zo dat je altijd aan deze twee werkwoorden kunt zien of het compliment het kind motiveert. Het maakt wel duidelijk dat het belangrijk is om uw woorden zorgvuldig te kiezen.


Voorbeelden van complimenten die wel effectief zijn

  • Wat heb jij je best gedaan.

  • Hoe heb je dit zo voor elkaar gekregen?

  • Door al het oefenen ben je flink vooruit gegaan.

  • Je vond de opdracht niet zo leuk, maar hebt toch goed doorgezet.

  • Wat heb je geconcentreerd zitten werken.

  • Wat heb je je werkje netjes verzorgd

  • Wat knap dat jij iets nieuws hebt geprobeerd

  • Je hebt hier goed over nagedacht.

  • Je hebt goed samengewerkt en overlegd

  • Je hebt mijn tips goed gebruikt

  • Wat een mooie fout heb jij gemaakt om van te leren

  • Dit heb je handig aangepakt.

  • Fijn dat je me om hulp hebt gevraagd.

  • Je hebt het goed zelf geprobeerd.

  • Je hebt veel fantasie gebruikt. Fantastisch!

  • Wat heb jij veel moeite gedaan

  • Waardoor lukte het deze keer beter?

  • Je bent echt goed vooruit gegaan!

 

Feedback geven


Feedback geven is een vorm van ‘didactisch coachen’ om het leren en de leerprestatie te verbeteren. Feedback is naast instructie de manier om de kinderen te helpen zich leerstof eigen te maken. Feedback helpt bij het verduidelijken wat een goede prestatie is.

En feedback blijft niet beperkt tot alleen informatie over het resultaat, maar is gericht op leren en verbetering. Feedback geeft informatie over waar en waarom kinderen fouten hebben gemaakt én informatie waarmee een kind zich kan verbeteren.


Feedback zou gericht moeten zijn op de opdracht en op wat het kind nodig heeft om die opdracht beter uit te voeren. Het vertelt het kind waar hij staat in het leerproces en wat de volgende stap is om verder te komen. Feedback is dus gebaseerd op het leerdoel, de taak, hoe deze uitgevoerd is en met welk resultaat. Wanneer je kinderen iets uitlegt, een taak of opdracht geeft, wil je daarmee een lesdoel bereiken. Tijdens de uitleg of de opdracht merk je op dat kinderen de stappen richting het doel maken, of niet. Je ziet dan dat je iets moet doen om het gat te overbruggen naar het lesdoel. Feedback is een effectief middel om alsnog het doel te bereiken.


Bij het geven van feedback doorloop je de volgende stappen:

  1. Vraag de kinderen wat zij hebben geleerd in deze les, wat ze begrijpen, onthouden, kunnen.

  2. Laat het lesdoel zien en vraag wat zij hier nog lastig aan vinden. Vraag de kinderen naar hun aanpak.

  3. Vertel wat je hebt gezien. Benoem eerlijk de voortgang op het lesdoel en de nog af te leggen weg.

  4. Vraag voor wie het nog lastig is en bespreek wat er nodig is om dit te leren.

  5. Vertel wat de kinderen kunnen verwachten en wanneer ze opnieuw kunnen oefenen.

 

Tips voor het geven van complimenten en feedback


Maak het compliment specifiek!

Een compliment heeft meer waarde als het iets is wat je niet tegen iedereen kunt zeggen. Vertel daarom specifiek wat je waardeert aan jouw kind, bijvoorbeeld: ‘Ik vind het leuk aan jou dat je behulpzaam bent’. Als een kind een oprecht en specifiek compliment krijgt, zorgt dit voor een fijn gevoel (aanmaak van dopamine) én herhaling van het gedrag (om het compliment weer te krijgen).


Geef niet teveel complimenten!

Als je vaak complimenten geeft, kan het zijn waarde verliezen. Een kind denkt dan bijvoorbeeld: ‘Jij bent mijn juf/meester en vindt toch alles mooi’.


Geef complimenten zonder een oordeel!

Complimenten met een oordeel, zoals ‘Mooie tekening’, ‘Wat een goed cijfer’ leert kinderen dat resultaat belangrijk is en dat het altijd bekritiseert kan worden door anderen.

Waardoor het kind juist gevoelig wordt voor het oordeel van anderen of niet meer zijn best gaat doen.


Focus op gedrag en inzet!

Geef complimenten waarbij de nadruk niet op het product (het goede antwoord, de juiste uitkomst), maar op het proces ligt (de weg waarlangs het kind tot het goede antwoord of uitkomst is gekomen). Hierdoor zullen kinderen een groeimindset (van proberen kun je leren) ontwikkelen. Dat wil zeggen dat ze uitdagingen aangaan, doorzetten als het tegenzit en faalervaringen juist zien als leerervaringen.


Geef geen complimenten om te motiveren

zoals ‘Goed gedaan’. Het kind is in dat geval niet uit zichzelf gemotiveerd en heeft steeds bevestiging nodig om een taak te doen.


Geef indirecte complimenten!

Heeft het kind moeite met het ontvangen van een compliment? Geef dan een indirect compliment: vertel bijvoorbeeld in het bijzijn van het kind aan een collega of een ander kind wat je zo waardeert aan het kind. Of vertel het compliment als jouw mening: ‘Ik vind de dieren goed gelukt’. Als het kind dit wegwuift, zeg je: ‘Dat is wat ik vind, jij mag er zelf iets anders van vinden’. Soms lijkt het alsof een kind jouw compliment niet aanneemt, omdat het dit ontkent. Toch kan het wel degelijk impact hebben en in zijn hoofd blijven zitten.

Blijf dus gewoon doorgaan met laten merken wat je aan het kind waardeert.


Leer het kind feedback zien als iets dat je verder helpt!

Leg uit dat feedback bedoeld is om je iets te leren. Help je kind om ‘Oké’ te zeggen bij kritiek en te denken: ‘Hoe kan ik het anders doen?’.


Geef in elke fase feedback!

De oorspronkelijke bedoeling van feedback geven is meer dan samenvatten, het doel nog een keer benoemen en evalueren aan het einde van de les. Kinderen dienen in elke fase feedback te krijgen over hun verrichtingen. Hiermee hoef je niet te wachten tot de afsluiting van jouw les. Als je ziet dat kinderen de opdracht niet goed aanpakken, kun je ze met feedback direct verder helpen. Hoe vaker de leerlingen informatie krijgen over hun werk of gedrag, hoe meer de kinderen zichzelf kunnen bijsturen.

Bovendien voorkomt regelmatige feedback het aanleren van verkeerde gedragingen of van misvattingen. Maar, de afsluiting van de les is wel het moment waarop je het meest nadrukkelijk en zichtbaar aandacht besteedt aan wat de kinderen hebben geleerd, wat zij nog gaan leren en hoe zij daar aan gaan werken.


Bedenk wat prioriteit heeft!

Op een werkje van kinderen kun je vaak op meerdere punten feedback geven.

Maak echter keuzes in de feedback die je geeft. Als je te veel feedback tegelijk geeft, is het voor het kind erg moeilijk om daar iets van te leren. Beperk de hoeveelheid feedback dus en kies punten die gerelateerd zijn aan de belangrijkste leerdoelen.


Zorg dat het kind meteen iets kan doen met de feedback!

Nadat kinderen feedback hebben gekregen, is het belangrijk dat zij meteen iets met die feedback kunnen doen. Geef ze direct de mogelijkheid om te verbeteren, het opnieuw te proberen en het juiste resultaat te behalen. Geef je aan het eind van de les feedback, spreek dan met de kinderen af wanneer ze een herkansing krijgen om het alsnog te doen.

Voor een kleuter is het zelf kunnen reflecteren op iets wat hij/zij gedaan overigens nog een heel complexe vaardigheid, die zij nog moeten trainen. Dat heeft met taalvaardigheid, het kunnen terugdenken in de tijd en het plannen in de toekomst te maken.

De hersenen van kleuters zijn nog niet ingericht voor deze vaardigheden.

Omdat het voor kinderen jonger dan zes jaar moeilijk is om na te denken over gebeurtenissen van een paar weken geleden, is het in ieder geval zinvol om direct na een activiteit te reflecteren op die activiteit. Laat kinderen vertellen wat ze hebben gedaan, met wie en waarom. Als je verwijst naar gebeurtenissen uit een verder verleden, ondersteun dan het geheugen door dingen van dat moment te benoemen.

Op die manier wordt het werkgeheugen van het kind niet belast met het herinneren van de activiteit, maar kan het kind zijn denkvermogen gebruiken om te praten over deze activiteit en het reflecteren te oefenen. Stel ook hierbij prioriteiten: je kunt uiteraard niet iedere activiteit op deze manier nabespreken.


Bespreek de feedback!

Geef een kind niet alleen feedback, maar geef het ook de gelegenheid om over de feedback te praten. Zo help je kinderen om verwachtingen en criteria waar ze aan moeten voldoen beter te begrijpen.


Geef eerlijke en gemeende complimenten of feedback!

Als je aan het einde van een les alleen maar benoemt wat goed ging, geef je misschien een te rooskleurig signaal af. Kinderen die nog moeite hebben met de leerstof voelen zich daardoor wellicht niet gezien of weten niet of zij nog een keer in de gelegenheid zijn om te oefenen. Eerlijke feedback geeft hen wel die informatie.


Laat de kinderen elkaar een compliment geven!

Het is goed om te stimuleren dat kinderen elkaar ook complimenten geven.

Dat is soms wel lastig, want vaak komen dan dezelfde complimenten langs.

Leer kinderen dus hoe je een goed compliment kan geven.

Leer ze dat je elkaar verschillende soorten complimenten kan geven.

Laat ze bedenken wat er zo bijzonder aan een klasgenootje is en een compliment bedenken die echt bij hem/haar past.

Deze complimenten kunnen beginnen met:

  • Je hebt mooie ... (bijvoorbeeld: haren , schoenen enz.)

  • Je bent….. (bijvoorbeeld: goed in rekenen, grappig enz.)

  • Je hebt ….(bijvoorbeeld: een mooie fiets, een leuke slaapkamer)

  • Je kan……(bijvoorbeeld: goed turnen, mooi schrijven)

Leer kinderen alleen een compliment te geven als ze het echt menen.

Leer ze ook iemand aan te kijken als je een compliment geeft.

Leer ze oogcontact te maken met degene die ze het compliment geven.

Een aantal ideeen:

  • Maak bijvoorbeeld eens een lieve woordjes stoel. Laat een kind daarop plaatsnemen en de andere kinderen complimenten uitdelen. Schrijf deze eventueel op.

  • Of gooi een complimentenbal rond in de klas. Het kind dat de bal heeft mag een compliment geven aan een medeleerling.

  • Of kies een zonnetje van de week/dag: Eén leerling staat dan gedurende de dag/week in het zonnetje en krijgt complimenten. Deze worden dan bijvoorbeeld op de stralen van een zon geschreven en mag het kind mee naar huis nemen.

  • Er zijn ook complimentenspellen en kaarten te koop, die je kunt gebruiken.


Leer de kinderen een compliment te ontvangen!

Een compliment ontvangen blijkt voor veel mensen knap lastig. Vaak weten we niet hoe we moeten reageren als we een compliment krijgen. Leer de kinderen dat ‘dankjewel zeggen’ genoeg is.

Bij het ontvangen van een compliment zijn de volgende zaken belangrijk:

  • Luister

  • Zeg alleen ‘dank je wel’ en bagatelliseer het niet. Vaak willen we het compliment kleiner maken, door te zeggen, ‘het was geen moeite’ of ‘nee joh dat is niet zo’. e hebt het vast verdiend!

  • Leun achterover en geniet van je compliment.


Bied structureel activiteiten aan rondom complimenten geven en ontvangen!

Suggesties hiervoor vind je in mijn blog: Activiteiten om de emotionele ontwikkeling te stimuleren

 

Op zoek naar meer?


Kijk voor meer suggesties ook eens op mijn Pinterest

Heb je zelf ook nog leuke aanvullingen of tips? Laat dan een reactie achter!

 

Bronnen


Manon Megens. Jufmaike.nl. (2017). Complimenten geven, hoe doen we dat?

Geraadpleegd op 28 april 2022.


Linda Willemsen. KlasvanjufLinda.nl. (2017). Complimenten geven, doe dit niet teveel!.

Geraadpleegd op 28 april 2022.


.



1.306 weergaven0 opmerkingen

Recente blogposts

Alles weergeven

Zelfevaluatie

Comments

Rated 0 out of 5 stars.
No ratings yet

Add a rating

© 2020 by juf Angelique. This website has been designed using resources from Freepik.com

bottom of page