Hoeken inrichten
Bijgewerkt op: 25 jan.
Een goed ingerichte hoek, die is afgestemd op de belevingswereld en ontwikkeling van de kinderen in je groep, kan in combinatie met de juiste begeleiding, een rijke leeromgeving vormen, die kinderen tot betrokken activiteit kan brengen en hen kan ondersteunen in hun brede ontwikkeling. Maar hoe creëer je nu een krachtige rijke speelleeromgeving die voorziet in de speelleerbehoeften van de kinderen, bijdraagt aan hun ontwikkelingen het spelen, leren en werken rond de thema’s die je aanreikt mogelijk maakt?
In deze blog geef ik je tips.
Denk bijvoorbeeld na over welke bijdragen ouders kunnen leveren als je met een nieuw thema start. Wat kunnen kinderen van thuis meenemen? De inrichting verandert zo continu, waardoor het boeiend blijft voor de kinderen. Wees daarbij wel selectief, want niet alles is bruikbaar voor jonge kinderen.
Laat het perfecte plaatje los!
De gedrevenheid van kinderen om grip te krijgen op de werkelijkheid, vraagt om een gevarieerd aanbod van materialen en activiteiten die kinderen écht aanspreken.
Een rijke speel-/leeromgeving is een absolute voorwaarde om kinderen betrokken te maken.
In dit Internet-tijdperk is het natuurlijk vrij eenvoudig om aan ideeën voor de inrichting van je hoeken te komen. Op Pinterest zie je bijvoorbeeld vaak fantastische hoeken staan.
Bij het inrichten van je hoeken zou je jezelf echter niet aan deze perfecte plaatjes moeten willen meten en wel om deze redenen:
Deze hoeken zijn vaak erg leerkracht gestuurd en er is weinig inbreng van de kinderen
De hoeken zijn vaak ingericht met dure prachtige materialen.
Wanneer je dit in de klas zou willen, zou je veel eigen budget moeten gebruiken.
Is dit alles waard voor het perfecte plaatje?
Het klaslokaal is geen etalage. De ruimte waarin kleuters zich begeven moet ontwikkeling bevorderend zijn. Wanneer een ruimte bijdraagt aan het stimuleren en bevorderen van ontwikkeling noemen we dat een verrijkte omgeving. Een mooie perfecte hoek betekent niet dat kinderen meer leren, ervaren en ontdekken. Een verrijkte omgeving inrichten gaat over veel meer dan een gezellige inrichting. Het gaat over het inrichten van een omgeving die ten dienste staat van de door jou uitgestippelde educatieve route. Het moet dienen als didactisch en pedagogisch verlengstuk. Om dat te realiseren moet er dus een wisselwerking zijn tussen de ontwikkelingsvragen van de groep en het complete aanbod. Blijf dus liever de kinderen uit jouw klas voor ogen houden. Wat is de belevingswereld van deze kinderen en welk materiaal is populair. Vraag jezelf ook af wat je met de hoek wilt bereiken.
Om hoeken zo in te richten dat alle kinderen er graag in willen spelen en veel van leren houdt je bij het inrichten ervan rekening met de volgende voorwaarden:
De hoek moet de nieuwsgierigheid prikkelen. De kinderen moeten zich afvragen wat er allemaal te vinden en te doen is. Ze moeten zin hebben om aan de slag te gaan, te ontdekken en te spelen. Echter moeten we niet vergeten dat kleuters ook leren door herhalen en oefenen. Er moet dus een mooie wisselwerking zijn tussen vaste fundamenten in de groep en wisselende uitdagende variabelen. Daarbij zijn de fundamenten vaste speelplekken die aan minimale veranderingen onderhevig zijn en de variabelen alle materialen die je afwisselend aanbiedt.
De hoek moet gevuld zijn met krachtige materialen, die tot de verbeelding spreken en de fantasie prikkelen.
De grenzen en regels van de hoek moeten duidelijk zijn. De kinderen moeten precies weten wat ze er kunnen doen.
Een goed hoek is afgestemd op het ontwikkelingsniveau van de kinderen.
Veel bewegen is ook een belangrijk onderdeel van een verrijkte omgeving. Dit zorgt ervoor dat de hersenen verbindingen kunnen leggen en dat de motorische vaardigheden (verder) ontwikkeld worden. Door de lichamelijke en motorische ontwikkeling wordt de bewegingsvrijheid van een kind groter. Zo kan het kind steeds meer van de wereld om zich heen te verkennen. En hierdoor doet het weer nieuwe ervaringen op; door te horen, zien, proeven, ruiken en voelen. Dat stimuleert ook de cognitieve ontwikkeling van het kind.
Of een ruimte de ontwikkeling van een kleuter stimuleert zie je vrijwel meteen terug in het spelgedrag van kleuters en hun betrokkenheid. Haal de feedback dus vooral uit hun spelgedrag. Wanneer zij speelplekken vermijden of materialen onberoerd in de kasten laten staan, weet je vaak al meer dan genoeg.
In veel kleutergroepen is de omgeving in de loop der jaren echter verarmt en mist de inrichting visie en afstemming. Hierdoor kan het zomaar zijn dat kinderen in de ene groep grotere ontwikkelingskansen hebben dan in een andere groep, puur en alleen door de verschillen in aandacht en zorg voor de materialen. Investeer dus in het verrijken van de inrichting binnen én buiten.
Wil je voorkomen dat er grote verschillen zijn in de ontwikkelkansen tussen de kleutergroepen? Werk dan met kwaliteitskaarten, waarmee je gezamenlijke afspraken maakt over de inrichting en het aanbieden van materialen.
Maak priori-tijd!
Heb je geen tijd voor het inrichten van de hoeken? Maak dan priori-tijd!
Vraag jezelf af waarvoor je je tijd gebruikt, of die dingen echt belangrijk zijn en wat het voor resultaat oplevert. Vraag jezelf ook af of tijd het enige is wat je tegenhoudt bij het inrichten van je hoeken. Misschien zit er wel iets achter die "tijd".
Focus je vervolgens op datgene wat het meest belangrijk is. Bedenk wat je het belangrijkste vindt en durf dit bovenaan je lijstje te zetten. Je kunt nu eenmaal niet alles tegelijk.
Maak bij je schoolleiding kenbaar dat je meer tijd wilt voor het inrichten en uitdagend maken van je hoeken, omdat het belangrijk is voor de ontwikkeling van de kinderen.
Keuzestress tussen een teveel aan ideeën kan ook een tijdobstakel zijn, doordat je te lang blijft hangen in het verzam