De ontwikkeling van kleuters

Ontwikkeling is een proces dat geleidelijk verloopt en meestal langere tijd in beslag neemt. Kleuters ontwikkelen ook sprongsgewijs en in fasen. Om tot ontwikkeling te kunnen komen zijn ook een aantal basiskenmerken nodig. In deze blog vertel ik je er meer over!

Ontwikkeling

Kinderen zijn continu in ontwikkeling. Niet op alle gebieden tegelijk en niet op alle gebieden in hetzelfde tempo. Ontwikkeling is een proces dat geleidelijk verloopt en meestal langere tijd in beslag neemt. Kleuters ontwikkelen ook sprongsgewijs. Soms lijkt er sprake is van een stilstand of soms zelfs van een terugval, maar later blijkt het kind dan ineens een grote sprong vooruit gemaakt te hebben. Ontwikkelingsvorderingen zijn dan ook niet op korte termijn vast te stellen of te meten. Alleen door over een langere periode naar jonge kinderen te kijken, kan vastgesteld worden of een kind zich inderdaad ontwikkeld heeft.

Ontwikkeling op allerlei gebieden verloopt volgens een aantal fasen.

Deze mijlpalen zijn terug te vinden in de ontwikkeling van elk kind. Dit betekent overigens niet dat de ontwikkeling van kinderen volgens een vast lineair patroon verloopt. Ontwikkeling is vaak eerder een ingewikkeld netwerk van onderling samenhangende aspecten, die elkaar beïnvloeden. Bij het observeren van kinderen kan het werken met ontwikkelingslijnen wel helpend zijn om ordening aan te brengen in dit netwerk en inzicht te bieden in de ontwikkeling die een kind reeds heeft doorgemaakt en welke volgende stappen een kind moet nemen. De mijlpalen zijn daarbij als het ware de tussenstations, die een kind in zijn ontwikkeling passeert.

Kennis over de ontwikkelingslijnen en mijlpalen maak gerichte ondersteuning mogelijk.

---

Basiskenmerken

Willen kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen dan moeten ze:

Vrij zijn van emotionele belemmeringen:

Een kind dat vrij is van emotionele belemmeringen:

• Zit lekker in zijn vel

• Heeft zelfvertrouwen en weinig bevestiging van de leerkracht nodig

• Heeft niet zozeer de bevestiging van de leerkracht nodig heeft

• Doet actief mee

• Aarzelt niet bij het maken van keuzes en durft ze zelf te maken

• Wacht niet bij de start van een activiteit totdat de anderen zijn begonnen, maar begint zelf

• Wil in de kring best als eerst aan de beurt

• Geeft bij het bespreken van een taak zijn eigen mening

• Voelt zich niet geremd en neemt initiatieven

• Presteert op school overeenkomstig met thuis

• Voelt zich niet alleen in de kleine, maar ook in de grote groep thuis

• Durft zichzelf te tonen en ontwikkelt geen gedrag waarbij het zo min mogelijk opvalt

• Staat open voor contacten met andere kinderen en de leerkracht

• Luistert naar anderen en gaat in op voorstellen van andere kinderen

• Aanvaardt aandacht in de vorm van een pluim of een troostend woord

• Past zich bij wisselende situaties en tegenslag aan

• Gaat in plaats van blijft hangen in gevoelens van teleurstelling op zoek naar oplossingen

• Komt op voor zijn/haar eigen belangen en behoeften

• Weet wat hij nodig heeft en daar ook naar durft te vragen

• Laat een ontspannen lichaamshouding en bewegingen zien

• heeft geen moeite met afscheid nemen

• Komt graag naar school

• Durft zich emotioneel te uiten

• Heeft controle over zijn gevoelens en uit ze op een adequate manier

• Is overdag zindelijk

Nieuwsgierig, ondernemend en onderzoekend zijn:

Een nieuwsgierig, ondernemend en leergierig kind:

• Legt een gezonde mate van ondernemingslust aan de dag.

• Zit vol leven

• Toont veel energie

• Laat vitaliteit zien in zijn gezicht, lichaamshouding en bewegingen