site-verification=8adc2fc3d443365f5c3bc1b5d2d80d29
top of page
Zoeken

Eetproblemen

Foto van schrijver: Juf AngeliqueJuf Angelique

Bijgewerkt op: 15 feb 2024

Veel jonge kinderen weigeren regelmatig om te eten. Eten is belangrijk, en dus is het logisch dat ouders zich in zo'n geval zorgen maken over de eetproblemen bij hun kleuter.

Het gevoel geen directe grip te hebben op de eetproblemen kan ouders een machteloos en gefrustreerd gevoel geven. Wat kan je wel doen als een kind niet eet?

In deze blog vertel ik je er meer over.



Eetproblemen


Veel jonge kinderen kennen vaak periodes waarin ze weinig eten of heel kieskeurig eten.

Meestal is dit gewoon een fase en zijn deze eetproblemen kortstondig of relatief onschuldig van aard.


Kinderen kunnen veel verschillende soorten eetproblemen hebben.

In sommige gevallen lopen deze problemen door vanuit de baby of peuterleeftijd.

In andere gevallen ontwikkelen de eetproblemen zich pas tijdens de basisschoolperiode.

In sommige gevallen kan een eetprobleem ook een voorloper zijn van klassieke eetstoornissen die je meestal ziet tijdens de puberteit, zoals anorexia anorexia nervosa of boulimia nervosa.


Eetproblemen maken ouders vaak machteloos en ook gefrustreerd.

Eten is belangrijk, en dus is het logisch dat zij zich zorgen maakt over de eetproblemen bij hun kleuter. Eten is naast slapen en zindelijk worden ook een moeilijk gegeven waarbij je als ouder het gevoel kan hebben dat je er geen directe grip op hebt.

Je kan een kind nou eenmaal niet forceren om te eten... Voor veel ouders wordt het eten dan een strijd, niet gezellig en zij ervaren stress om met hun kind aan tafel te zitten.

 

Oorzaken


Voordat je dit probleem kunt oplossen, moet je weten wat de oorzaak is. Er zijn talloze verschillende mogelijkheden, maar misschien herken je een van de onderstaande oorzaken?


Een nare ervaring

Het kind heeft een nare ervaring met eten gehad. Een eerdere onprettige ervaring kan ertoe leiden dat je kind bang wordt om nieuw eten uit te proberen.


Zelfbewustzijn

Kleuters zijn zich steeds bewuster van zichzelf in hun omgeving.

Ze hebben door wat de omgeving voor invloed heeft op hen, maar ook wat zij zelf voor invloed op hun omgeving hebben. Daarnaast kunnen ze zich nog niet goed verplaatsen in anderen en dus ook niet in volwassenen.

Het niet doen wat jij wil zie je in de kleuterperiode dus vaak ook terug in tafel-situaties.


Problemen rondom de sensorische informatieverwerking

Er kunnen ook problemen zijn rondom de informatieverwerking vanuit de zintuigen.

Dit kan bijvoorbeeld tot uiting komen doordat een kind bijvoorbeeld gevoelig reageert op de geur van het eten. Te veel geuren in de klas zorgen er dan voor dat een kind het lastig vindt om te eten. Ook kan de structuur van het eten van invloed zijn.

Het ene kind eet liever een boterham, terwijl het andere kind liever harde crackers eet.

Als een kind last heeft van een hoge mondgevoeligheid, kan eten snel te sterk smaken.

Bij het tegenovergestelde, een zwakke smaakbeleving, kan het zijn dat je kind zijn mond vol propt om toch iets te proeven. Ook kan het moeite hebben met kauwen en slikken.

Soms is de kleur van het eten of hoe het in de broodtrommel ligt al reden om het niet meer te eten. We spreken hier over problemen rondom de sensorische informatieverwerking.

Het kind reageert te veel of te weinig op prikkels die door de zintuigen worden waargenomen. Hij of zij ziet, ruikt, hoort, proeft, voelt en ervaart prikkels op zijn of haar eigen wijze. Dit kan ertoe leiden dat het eten niet vanzelf gaat. Hier bewust mee omgaan en kleine aanpassingen doen, kan een groot verschil maken voor deze kinderen.


Weinig interesse in voeding

Het kind kan vanaf de geboorte al weinig interesse hebben in voeding en eten.

Deze kinderen vinden het moeilijk om meer te moeten eten naarmate ze ouder worden, eten heel langzaam en kunnen walgen van eten, kokhalzen of braken.


Eten wordt aan een situatie of een persoon gekoppeld.

Eet het kind bepaald voedsel alleen op specifieke dagen, als er bepaalde personen bij zijn of in speciale situaties, zoals op een feestje? Dan bestaat de kans dat het kind dat specifieke eten in zijn hoofd heeft gekoppeld aan die situatie.


Er zijn teveel veel andere prikkels tijdens het eten.

Voor sommige kinderen is het eten al een hele opgave op zich. Als er dan te veel andere prikkels in de buurt zijn, kan het kind zich niet meer op het eten concentreren.


Het eten ziet er anders uit.

Een aardappel en aardappelpuree zijn niet hetzelfde in het hoofd van een kind. Voedsel dat een andere kleur, vorm of geur heeft, is in het hoofd van je kind misschien heel ander eten.


Zo zijn er nog veel meer mogelijke oorzaken te bedenken.

Probeer er samen met het kind achter te komen wat het probleem is, want dan kun je ook samen een creatieve oplossing bedenken.

 

Hoe herken je een eetprobleem?


Een eetprobleem kan zich op vele manieren uiten. Enkele voorbeelden zijn:

  • Langzaam eten of juist heel snel.

  • Alleen bepaald voedsel willen eten.

  • Helemaal niets willen eten.

  • Alleen op een bepaalde plek willen eten: bijv. aan tafel, op de kamer, bij de tv.

  • Alleen eten als anderen ook eten.

  • Een gewichtsprobleem: Als kleuters sommige dingen absoluut niet willen eten, kunnen ze een tekort ontwikkelen aan bepaalde voedingsstoffen. Weegt het kind te weinig? Heeft hij of zij een gebrek aan energie? Dan is er mogelijk inderdaad sprake van een eetprobleem dat om behandeling vraagt. Overigens hoeft er bij een eetprobleem niet altijd sprake te zijn van een gewichtsprobleem, dus let ook op andere signalen.

  • Sociale problemen: Een eetprobleem kan, zeker bij wat oudere kleuters, ook sociale gevolgen hebben. Kinderen kunnen merken dat hun eetgewoonten anders zijn dan die van leeftijdsgenootjes. En dit kan leiden tot vervelende situaties op school of tijdens een verjaardagsfeestje. Deze vormen van sociaal ongemak zijn vaak een sterke indicatie dat er meer aan de hand is dan ‘gewoon een fase’.

 

Eetstoornissen


Soms betreft het geen fase en ontwikkelen kinderen een ernstig of langdurig eetprobleem.

We spreken dan van voedselweigering of een eetstoornis.

Er zijn kinderen die helemaal niet willen eten, maar daarnaast zijn er ook kinderen die slechts gedeeltelijk weigeren te eten (restrictieve voedselacceptatie) of alleen voedsel willen in een bepaalde vorm (selectieve voedselacceptatie). Ook de combinatie van restrictief en selectief eten komt voor. Aan elk van deze vormen kan een eetprobleem ten grondslag liggen.

Elke kleuter kan eetproblemen krijgen, maar de kans op voedselweigering is groter bij kinderen met een lichamelijke of verstandelijke beperking. Ook baby’s die langdurig sondevoeding hebben gehad, krijgen als kleuter vaker last van eetproblemen.


Bekende voorbeelden van eetproblemen bij kleuters zijn:


Het ophalen van voeding en braken


Angst voor het slikken van eten


Niet zelf willen eten


Een beperkte voedselinname (restrictief eten)

Restrictieve eters hebben een normaal gevarieerd voedingspatroon, maar geven simpelweg weinig om eten. Vaak begint dit gedrag rond de kleuterleeftijd. Kinderen met een restrictieve eetstoornis hebben een beperkte voedselinname. Het gaat hier meestal om kleine, tengere kinderen. Deze kinderen hebben geen verstoorde of afwijkende gedachtegang rond gewicht en lichaamsbeeld, en ook vertonen ze geen ander abnormaal eetgedrag. Ze eten dus eigenlijk alles, maar dan in kleinere hoeveelheden. Ze volgen de onderste lijnen van de groeicurven. Zolang zij hun ontwikkelingscurve blijven volgen, is begeleiding niet noodzakelijk.


Selectief eten

Selectieve eters zijn overmatig kieskeurig en eten maar een beperkt aantal producten. Ook weigeren ze vaak halsstarrig om onbekend voedsel uit te proberen. Dit gedrag kan jaren aanwezig zijn, zonder dat ze een verstoorde of afwijkende gedachtegang rond gewicht en lichaamsbeeld hebben. Soms kan een selectieve eetstoornis versterkt worden door de reacties van ouders en omgeving. Bijvoorbeeld doordat ze te veel aandacht aan het eetmoment geven. Of omdat ze té sterk meegaan in het selectief eetpatroon door bijvoorbeeld telkens hetzelfde klaar te maken voor hun kind. In de meeste gevallen zijn het gewicht en de lengte van deze kinderen normaal en vaak groeien ze voldoende. Wel kunnen er specifieke voedingstekorten ontstaan. Soms is een behandeling nodig die bestaat meestal uit pedagogische adviezen in combinatie met gedragstherapie.


Complete weigering van vast en vloeibaar voedsel


Een eetprobleem heeft vaak heel veel de impact op een gezin.

 

Hoe begeleid je een kleuters met eetproblemen?


Je kunt ouders de volgende tips geven om het kind lekker te laten slapen:


Leg niet te veel nadruk op ongezond eten!

Natuurlijk, we willen allemaal het liefste dat kinderen zoveel mogelijk groente eten en zo weinig mogelijk zoetigheid. Maar als we de nadruk leggen op hoe ongezond bepaald eten is en hoe slecht dat is, wordt de verleiding alleen maar groter voor ze.

Hoe harder we zeggen dat iets niet mag, hoe meer kinderen er juist naar verlangen.

Dus laat een kind gerust zo nu en dan wat ongezonds eten, dat kan zeker geen kwaad. Anders doet hij het misschien stiekem en dan heb je er geen toezicht meer op.


Wees voorspelbaar!

Voor kinderen is het fijn als er duidelijkheid is over het eten. Een kleuter heeft namelijk voorspelbaarheid, een duidelijke structuur en consistentie nodig, met weinig ruimte om daaroverheen te lopen. Dit geeft een kind een gevoel van veiligheid. Hoe doe je dit?

  • Zorg voor vaste tijden

  • Zorg voor een vast eetritueel. Het eetritueel is een kwestie van herhalen zodat het uiteindelijk werkt.

  • Geef 10 minuten van te voren al aan dat het bijna etenstijd is.

  • Eet altijd aan tafel

  • Geef het kind een vaste plek

  • Verplaats jezelf eens in de situatie van het kind. Welke vragen kan het kind hebben over het eten? Of nog beter: vraag het aan je kind! Bespreek bijvoorbeeld hoeveel een kind moet eten of het kind met de handen of met bestek moet eten en wat het mag doen als het klaar is met eten.

  • Maak het samen gezellig op de tafel

  • Laat eetmomenten niet te lang duren en gebruik een time-timer om die tijd inzichtelijk te maken.

Geef het kind een eigen keuze!

Maar binnen de vaste rituelen vinden kleuters het wel fijn ruimte te krijgen om ook iets zelf te bepalen: bijvoorbeeld het kiezen van wat er op de tweede boterham mag, waar het mag gaan zitten, van welk bord er gegeten wordt enz.


Laat het kind helpen!

Laat het kind helpen met boodschappen doen en geef daarbij meer informatie over voedingswaren. Laat het kind ook helpen bij het bereiden van de maaltijden. Zo kan hij/zij wennen aan alle geuren en smaken en ziet hij/zij waar alles vandaan komt.


Leg uit wat voedsel voor het lichaam doet!

Voedsel doet zoveel met je lichaam, het kan helpen om dit aan een kind uit te leggen.

Vertel dat groente je energie geeft, vetten goed zijn voor je hersenen en eiwitten goed zijn voor je spieren. Speel hierop in, vertel dat het kind dus sterker wordt als hij eiwitten eet en meer energie krijgt door zijn/haarbroccoli. Op die manier krijgen ze een bepaalde beloning en dat werkt stimulerend om er nog meer van te eten.


Zoek een geschikte plek!

Moet een kind perse eten aan de eetkamertafel, samen met het gezin?

Soms is dat een heel goed idee, maar soms ook niet. Zoals eerder beschreven, kunnen veel prikkels soms de oorzaak zijn van een eetprobleem. De radio of TV die aanstaat, kletsende broertjes of zusjes, het schrapen van een vork over het bord, het kan allemaal teveel zijn. Dan helpt het om te zorgen voor een prikkelarme omgeving.

Misschien gaat het zelfs zover dat je kind apart eet, of alleen samen met papa of mama.

Het belangrijkste is dat het kind zich prettig voelt tijdens het eten.

Het tegenovergestelde, niet minder prikkels maar juist meer afleiding geven, kan juist ook helpen. Tijdens het eten TV kijken geeft afleiding, waardoor je kind zich minder concentreert op het voedsel. Zo wordt een vervelende smaak of structuur gemakkelijker weg te kauwen.


Maak de eetmomenten niet te lang!

Kleuters hebben nog weinig tijdsbesef en kunnen nog niet goed inschatten hoe lang er iets van ze wordt verwacht. Maak deze tijd inzichtelijk met een time-timer.

Moet een kind aan tafel blijven zitten tot iedereen klaar is? In sommige gezinnen vinden de ouders dit wel zo gezellig. Maar als het kind snel klaar is en zich dan gaat vervelen, moet je misschien voor wat afleiding zorgen. Een speeltje geven als het kind klaar is met eten kan helpen. Of geef het kind een taakje: een beker naar de keuken brengen, of even de pannenlap pakken voor de hete deksel.

Zo heeft het kind toch wat te doen en is eventjes afgeleid.


Maak er geen strijd van!

Aan de meeste eettafels moeten kinderen in ieder geval de helft van hun bord leegeten, ook al lusten ze het niet. In dit gevecht zijn er alleen maar verliezers. Het kind is chagrijnig, de ouders zijn boos en de volgende keer dat je weer champignons eet, lust je kind het nog steeds niet. Wat hier voor iedereen het beste werkt, is om de dwang los te laten.

Dwing het kind niet om zijn bord leeg te eten, ook niet de helft, zelfs niet te proeven als je kind daar echt geen zin in heeft. Het moet geen strijd worden en blijven!

Koppel daarom geen emoties aan het eetmoment. Haal ze eruit!

Makkelijk gezegd, maar is wel een hele belangrijke!


Pak het positief en speels aan!

Houd het gezellig aan tafel! Je kunt bijvoorbeeld beginnen met ruiken en laten zien.

Laat zien dat je het zelf lekker vindt, begin dan met een klein schepje, misschien maar een theelepel, als het kind wilt proeven. Elke keer dat het kind iets uit zichzelf proeft, is namelijk veel meer waard dan de tien keer dat je kind iets onder dwang in zijn mond stopt.


Houd het rustig!

Zorg voor rust en zo min mogelijk afleiding. Eet niet met de tv aan of een muziekje.


Geef zelf het goede voorbeeld!

Eet zelf ook alles op.


Blijf eten aanbieden en laat ze eten proeven!

Smaak ontwikkelt zich na een aantal keren proeven en daar is dus tijd voor nodig!

Neem een kind mee in de keuzes, bijv. in bepaalde groentes. Laat het kind, enkele uren van te voren, bijvoorbeeld kiezen uit twee verschillende groentes, zodat het kind al weet wat er gegeten gaat worden en het geen verrassing voor hem of haar is als het aan tafel komt zitten. Laat nieuwe smaken 10x proeven, want dan pas maak je smaak aan en kunnen ze weten of ze iets lekker vinden.


Verander de structuur van het eten!

Een andere smaak of andere vorm doet soms wonderen. Maak eens een ovenschotel met groentes, vlees en aardappels door elkaar. Of probeer een bepaalde groente eens door de pasta. Misschien merkt het kind dan niet eens dat het erin zit. Als de structuur vervelend is, helpt het soms ook om voedsel te pureren of in de blender te stoppen.


Zorg voor aanvulling van vitaminen en mineralen!

Als een kind structureel weinig groente of fruit eet, is het verstandig om extra vitamines te geven. Er bestaan allerlei kauwvitamines en anders supplementen die lijken op snoepjes.

Lust het kind die niet? Probeer dan eens een smoothie, los de vitamines op in het drinken of maak een gezonde groentesoep.


Gebruik eten nooit als beloning of straf!

Zeg niet “Als je die spullen opruimt krijg je een koekje.” Maar zeg ook niet “Als je niet luistert krijg je geen toetje.” Gebruik eten ook niet als troost als je kind verdrietig is of pijn heeft. Op die manier voorkom je dat het kind eten aan emoties gaat verbinden.

Door eten compleet los te koppelen van emoties is de kans kleiner dat het kind een zogenaamde emotie-eter wordt.


Ieder kind is uniek, dus geen enkele oplossing is perfect.

Hopelijk helpen deze tips je om samen uit te vogelen waar het probleem zit en hoe je samen aan de oplossing kunt werken. Misschien eet het kind al binnen een paar maanden een stuk beter. Maar het kan ook jaren duren voordat een kind uit zichzelf nieuwe dingen gaat proeven. Het belangrijkste is dat het gezellig blijft aan de eettafel en dat iedereen zich prettig voelt tijdens het eten. Want in een negatieve sfeer eet niemand met plezier!

 

Op zoek naar meer?


Kijk voor meer suggesties ook eens op mijn Pinterest

Heb je zelf ook nog aanvullingen of tips? Laat dan een reactie achter!


.

.

.


97 weergaven0 opmerkingen

Recente blogposts

Alles weergeven

Comments

Rated 0 out of 5 stars.
No ratings yet

Add a rating

© 2020 by juf Angelique. This website has been designed using resources from Freepik.com

bottom of page