Een moestuin op school
Bijgewerkt op: 12 mrt.
Een moestuin is een ideale plek voor kinderen om te leren over de natuur en is mogelijk op elke school, ook als ze midden in de stad staat. In deze blog vertel ik je er meer over.
Waarom zou je aan een moestuin beginnen?
Waar beter kun je nou beter leren over de natuur, dan in de natuur zelf?
In een moestuin creëer je een plek waar de kinderen de natuur van heel dichtbij kunnen bekijken en al doende kunnen leren. Daarbij hoeft niet alleen de groei van een zaadje tot plant kan aan bod te komen, maar kunnen ook de diertjes die aan het werk zijn in de tuin bestudeerd worden. En natuurlijk kan er ook van de oogst geproefd worden.
Een moestuin geeft kinderen een gevoel van verantwoordelijkheid. Het planten van een zaadje doet kinderen beseffen hoe belangrijk het is om die natuur te beschermen; voor de groei van planten is immers schone grond en water nodig. En wist je dat kinderen zich op schoolpleinen met groen (bomen, gras, aarde, struiken en een moestuintje) prettiger en veiliger voelen, minder pesten en gepest worden en ook nog eens beter leren?
Dat er nu minder schooltuinen zijn dan vroeger is wel logisch: de buitenruimte is vaak beperkt. Er zijn ook minder vrijwilligers die weten hoe je een moestuin moet aanleggen en onderhouden en die dat zware en tijdrovende werk op zich willen nemen.
Vraag wel altijd om goedkeuring van de directie voordat de moestuin opgestart wordt.
Het kan natuurlijk zijn dat niet het hele team er meteen achter staat.
Begin kleinschalig , want een moestuin vraagt om onderhoud en niemand zit natuurlijk te wachten op extra taakbelasting. Vooral in de opstartfase is het goed om elke dag of in iedere geval zeer regelmatig even te kijken wat de moestuin nodig heeft.
De hoeveelheid werk hangt natuurlijk af van de grootte van de moestuin.
Wanneer je start met een kleine bak, kun je waarschijnlijk zelf met jouw eigen groep de taken invullen. Voor een grotere moestuin is echter een plan nodig:
Wie gaat op welk moment welke taken uitvoeren en wanneer?
Taken die uitgevoerd moeten worden in de moestuin zijn:
Onkruid wieden
Zaaien
Planten
Oogsten
Water geven
Bedenk ook goed wat er met de moestuin gaat gebeuren tijdens een lange vakantie.
Vooral in de zomer kan er vaak veel geoogst worden, wie gaat dat doen?
Oogst voor de zomervakantie zo veel mogelijk en vraag voor tijdens de vakantie een tuinoppas. Wellicht is er een buitenschoolse opvang in het gebouw die op de tuin wil passen, in ruil voor de oogst van die weken? Of misschien is er een buurtbewoner die deze taak op zich wil nemen.
Waar plaats je de moestuin?
Het mooiste is natuurlijk, wanneer de school waar je werkt beschikt over een stukje grond, dat rechtstreeks als moestuin kan dienen.
De grond moet dan wel aan een aantal eisen voldoen:
De hele dag volle zon is niet nodig, maar een uurtje of acht zon is wel wenselijk. Een plek naast een muur die een groot deel van de dag schaduw geeft is dus niet verstandig.)
De grond moet voedzaam zijn. (Dit kun je ook zelf beïnvloeden door de grond te bemesten met bemeste tuinaarde of speciale grond voor de moestuin, verkrijgbaar bij tuinzaken.)
De tuin moet afgeschermd zijn (bijvoorbeeld voor katten of andere ongenode gasten).
De tuin moet bereikbaar zijn voor de kinderen.
Is er op jouw school geen stuk(je) grond? Dan is een moestuin nog steeds mogelijk, zelfs op een schoolplein waar zelfs nog geen stukje groen te vinden is. Maak of koop gewoon een kant en klare (bij voorkeur houten) bak bij het tuincentrum. Deze kan overal geplaatst worden, ook op een schoolplein. Wanneer je bang bent voor schade door rondrijdende karren, plaats de bak dan op poten of wielen. Deze bak vul je met een geschikte grondmix waarin planten goed kunnen groeien.
Heb je op het schoolplein te weinig ruimte voor een vierkante meter bak?
Neem dan een verticale tuin. Zelfs een hangende bak met enkele aardbeienplanten kan het begin zijn van een schoolmoestuin!
Wanneer?
Er zijn twee momenten in het jaar waarop je beter niet met een moestuin kunt beginnen: midden in de winter en vlak voor de zomervakantie.
In de winter kun je hooguit plannen maken voor wat u in de lente gaat doen, of alvast bakken in elkaar zetten die in de lente gevuld kunnen worden.
Vlak voor de zomervakantie de moestuin opstarten betekent dat er iemand de hele zomervakantie de tuin zal moeten bijhouden.
Bovendien zijn er dan geen kinderen om van de moestuin te leren. Op elk ander moment kun je wel beginnen met een moestuin. Is het nog te koud buiten, dan kun je alvast in het klaslokaal beginnen met zaaien. De plantjes die hiermee gekweekt worden, kunnen in de grond gezet worden zodra het niet zo koud meer is.
Wat heb je nodig?
Een moestuin hoeft niet zo heel duur te zijn. Voor een kleine moestuin heb je in ieder geval een tuinbak, voldoende handgereedschap, een gieter nodig. Vraag voordat je de spullen gaat aanschaffen eerst bij de ouders wie nog iets heeft liggen. Verder heb je zaden, planten en bemeste tuingrond nodig. Vraag hier ook eerst om bij ouders.
Voor de moestuin is jaarlijks een nieuw budget nodig. Met een zakje zaden kun je erg lang doen en soms kun je ook zaden verzamelen uit de planten die al in de moestuin staan, maar er zullen elk voorjaar ook nog wat nieuwe dingen aangeschaft moeten worden.
Ook hierbij kun je de hulp inroepen van ouders: er is vast wel iemand die wat zaden, plantjes of gereedschap kan missen.
Er is op elk moment van het jaar wel iets te zaaien of te planten.
Planten die het goed doen in de schoolmoestuin zijn:
Sla
Radijs
Wortels
Tuinkers
Peultjes.
Sla, peultjes en tuinkers kunt je heel goed eerst binnen zaaien.
Wortel en radijs zaai je direct in de grond.
Het duurt vrij lang voor je wortels en peultjes kunt oogsten
Sla, tuinkers en radijs leveren sneller resultaat.
Je hoeft overigens niet meteen alle zaden te gebruiken, bewaar nog wat voor na een aantal weken. Anders zou de moestuin ineens leeg zijn als de sla geoogst wordt.
Door elke twee weken wat slaplantjes te planten, kun je lang genieten van sla.
Hetzelfde geldt voor wortels: zaai elke week een rijtje, dan is er over een tijdje steeds iets te oogsten.
Ook een aantal kruiden is makkelijk te zaaien en op te kweken, zoals:
Munt
Bieslook
Tijm
Lukt het opkweken toch niet zo goed, dan zijn er in veel supermarkten ook allerlei kruiden te koop die je in de grond kunt zetten om verder te laten groeien.
Let echter op: munt gaat woekeren. Het eerste jaar is de hoeveelheid misschien nog niet heel groot, maar daarna breidt het zich heel makkelijk uit.
Zorg zeker ook voor bloemen of bloeiende groenten of fruit, bijvoorbeeld:
Zonnebloemen
Oost-Indische kers
Aardbeien
Deze trekken bijen aan, een mooi moment om de kinderen te leren over het belang van deze dieren voor de natuur. Bovendien zijn de bladeren van de Oost-Indische kers eetbaar en passen deze prima in een salade.
Vergeet niet te bedenken wat je met de oogst gaat doen! Het is natuurlijk het leukst om de oogst ook in de klas te verwerken en op te eten. De kinderen zullen het ongetwijfeld geweldig vinden om te leren tijdens het tuinieren! Een nieuw onderzoek toont bovendien aan dat tuinieren in een moestuin op school het eten van groenten bevordert.
Ieder kind wil zijn zelfgekweekte radijsjes, sla en tomaatjes wel proberen!
Op zoek naar meer?
Kijk voor meer suggesties ook eens op mijn Pinterest
Heb je zelf ook nog leuke suggesties?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!
Bronnen
.