Een combinatiegroep 2/3
De overgang van groep 2 naar 3 is een belangrijke stap, omdat in groep 3 het formele lezen en rekenen start. Scholen zoeken steeds vaker naar verschillende organisatievormen om deze overgang zo vloeiend mogelijk te laten verlopen. De laatste jaren is er ook steeds meer aandacht voor de combinatiegroep 2/3. En dat is niet voor niets!
Het combineren van deze groepen kan veel voordelen geven, als je deze combinatie goed doordacht vorm geeft. In deze blog geef ik je tips.
Combineren vanuit een visie!
Op de meeste scholen is er in groep 1-2 sprake van spelend en ontdekkend leren in open leersituaties. In groep 3 wordt vaker met methodes gewerkt, waarbij kinderen in gesloten leersituaties systematisch kennis opbouwen.
In 1985 was het bij de invoering van het basisonderwijs de bedoeling om in groep 3 de sterke aspecten van het kleuteronderwijs te benutten. Het omgekeerde gebeurt inmiddels echter maar al te vaak: in groep 1 en 2 wordt steeds meer systematisch en methodisch gewerkt zodat kinderen worden voorbereid op groep 3.
De overgang van groep 2 naar groep 3 is voor veel kinderen een pittig struikelblok. Best logisch natuurlijk, want eerst mag er nog veel gespeeld worden en dan opeens na 6 weken vakantie moet er klassikaal aan een tafel uit een boek gewerkt worden. Veel leerkrachten zijn er inmiddels ook wel van doordrongen dat de overgang van groep 2 naar 3 flexibeler en meer geleidelijk zou mogen verlopen. Inmiddels zie je dan ook allerlei verschillende vormen ontstaan om het onderwijs in de onderbouw te organiseren, zoals:
Groep 1, 2 en 3 apart
Groep 1 apart en groep 2-3 samen
Groep 1-2 en 3 samen
In een combinatiegroep hebben kinderen met al die verschillende leeftijden bij elkaar niet alleen eerder het gevoel dat ze mogen zijn wie ze zijn, maar leren kinderen ook van elkaar.
Door de mix van leeftijden verschilt het onderlinge kennisniveau. Omdat jonge kinderen het vanzelfsprekend vinden om hulp te geven en te vragen, zullen zij in een combinatiegroep op een heel natuurlijke manier met elkaar gaan ontdekken en onderzoeken. Daarnaast kunnen kinderen in een combinatiegroep meer onderwijs op maat ontvangen. De één kan langer spelend leren, de ander eerder serieuze lesopdrachten uitvoeren.
Tegen een combinatie van groep 2 met 3 wordt echter toch nog vaak kritisch aangekeken. Vaak wordt het verschil tussen het spelend en ontdekkend leren en het meer systematisch leren als tegenargument voor het samenstellen van een combinatie van beide groepen genoemd. Toch kan het combineren van een groep 2 en 3 een ideale manier zijn om een doorgaande, vloeiende ontwikkelingslijn tussen deze groepen te waarborgen en de overgang van spelend naar meer systematisch werken minder groot en daarmee dus ook de overgang naar groep 3 minder eng en gefrustreerd maken.
Een ander voordeel is dat er voor de kinderen in groep 2, die al wat uitdaging kunnen gebruiken, meer mogelijkheden zijn om met letters en cijfers aan de slag te gaan.
Er zijn verschillende redenen om een groep 2/3 combinatie op te starten. Het kan passen binnen de visie van de school of het heeft met de leerlingenaantallen te maken.
Wanneer de keuze echter vanuit praktische redenen wordt gemaakt is het belangrijk om daar een duidelijke ontwikkelde en (ook naar ouders) uitgedragen visie aan te koppelen.
Accepteer de tekortkomingen en bouw verder vanuit mogelijkheden, voordelen en kansen.
Tenslotte is het ook erg belangrijk om als school de juiste vervolgstappen te zetten bij het invoeren van een combinatiegroep 2/3. Een samengestelde groep 2-3 is voor veel ouders een onbekend verschijnsel en een goede, heldere en onderbouwde communicatie richting hen is hierbij van groot belang om ze aan deze verandering te laten wennen.
Een combinatiegroep 2/3 hoort verder een gezamenlijke verantwoordelijk van het team en niet alleen van de betreffende leerkracht te zijn. Maak als team afspraken en zoek naar mogelijkheden. Denk daarbij ook goed en ver vooruit in verband met de vorming van de groepen in de meerjarenplanning. Zo voorkom je bijvoorbeeld problemen, zoals het twee keer moeten aanbieden van dezelfde lesstof
Hoe stel je een groep 2/3 samen?
Hoe ga je een groep 2/3 samenstellen? Goede leerlingen, kinderen die meer zorg behoeven, jonge en wat oudere kinderen kunnen elkaar goed aanvullen in een combinatiegroep 2/3. Wel is het voor de sociaal-emotionele ontwikkeling fijn om een evenwichtig aantal jongens en meisjes te hebben zodat ze wat aan elkaar kunnen hebben. Jonge kinderen in groep 3 vragen natuurlijk ook bijzondere aandacht. Ze zullen enerzijds misschien meer moeten wennen, maar anderzijds hebben ze in een combinatiegroep 2/3 ook meer mogelijkheden om mee te doen met de thema’s en het spel van groep 2 zolang daar behoefte aan is.
Voorkom scheiding van jaargroepen en maak van de groep één geheel. Dit versoepelt de overgang tussen de leerjaren en bevordert een doorgaande lijn. Je zult je erover verbazen hoeveel dingen je in een combinatiegroep 2/3 samen kunt doen. Denk aan de ochtendkring, kringactiviteiten (fonemisch bewustzijn, mondelinge taalontwikkeling, woordenschat, verhaalbegrip, muziek, Engels, wereldoriëntatie) en het samen spelen in de hoeken.
Hoe richt je een combinatiegroep 2/3 in?
Hoe richt je het lokaal op een goede manier in? Een rijke leeromgeving is in iedere groep belangrijk, maar zeker in deze groep. Bied daarom een rijke omgeving aan met hoeken, ongevormd, gevormd en formeel materiaal en hoeken. Zo krijgen alle kinderen de mogelijkheden om naar behoefte te spelen en formeel te leren.
In een combinatiegroep 2/3 vinden binnen één lokaal vaak diverse activiteiten tegelijk plaats. Dit geeft voor kinderen vaak omgevingsruis en meer prikkels.
Maak daarom in iedere groep een of twee stiltehoeken of -werkplaatsen.
Niet op de looproute en afgeschermd met kasten. Hier wordt niet gesproken.
Spreek zelf met een stem die alleen de kinderen horen die bij jou aan tafel zitten.
De