Een theaterhoek zie je niet zo vaak in een kleuterklas, maar is een ontzettend leuke en leerzame aanvulling. Jonge kinderen leren zichzelf in een theaterhoek te presenteren.
In deze blog vertel ik je er meer over!

Lerend spelen
Het is algemeen bekend dat jonge kinderen leren door te spelen.
Het belang van spel voor de ontwikkeling van kinderen is stevig verankerd in ons denken over onderwijs. Vooral bij kleuters wordt aan leren door spelen veel ruimte gegeven.
Door in een theaterhoek met kleine groepjes te werken en ruimte te geven aan de ideeën van kleuters, stel je hen in de gelegenheid om hun eigen leerproces te sturen en hun eigen dramatische potenties in te brengen.
En het mooie is...in een theaterhoek komen verschillende doelen samen.
Kinderen leren zich er te presenteren, ze kunnen er hun talenten ontplooien, ze leren te doen alsof en hun creativiteit te gebruiken, ze werken er aan sociale vaardigheden enz.
Inrichten
Voor deze hoek is niet veel nodig. Neem als basis bijvoorbeeld een pallet of gewoon een mat. Omdat uit onderzoek blijkt dat kinderen tot uitgebreider spel komen wanneer ze zich beschut en onbespied voelen is het wel prettig om deze gedeeltelijk af te schermen.
Bijvoorbeeld met een gordijn. Deze kunnen open zodra de echte voorstelling begint.
Je maakt een gordijn bijvoorbeeld heel handig met behulp van plastic tafelkleden.
Drapeer deze over een touw, een PVC-buis of een horizontale stok.
Denk ook eens aan een theater buiten.
Richt het theater bij voorkeur samen met de kleuters in en laat de kinderen zelf ook spullen meebrengen. Wat hebben wij allemaal nodig als we een theater willen maken?
De leerkracht en de kinderen bedenken wat er nodig is en wat er in het theater te doen valt. Denk aan:
Het lezen en schrijven van toneelstukken
Het lezen en schrijven van muziek
Het bedenken van liedjes
Het bedenken van dansjes
Het maken van muziek
Het maken van een naambord
Kaartjes maken
Kaartjes kopen aan de kassa
Klok kijken om te zien hoe laat de voorstelling begint
Schminken
In een gesprekje kan er samen worden nagedacht over een indeling van de hoek, want je zet niet alles zomaar door elkaar.
Kijken
Leg niet teveel materialen tegelijk in het theater. De kinderen zien anders door de bomen het bos niet meer. Wissel liever met materialen.
Denk aan:
Een pallet
Gordijnen
Verschillende muziekinstrumenten: lang klinkend, kort klinkend, maar ook slag, blaas- en snaarinstrumenten. Andere geluidsmakers zoals effectinstrumenten kunnen ook interessant zijn voor kinderen.
Notenbalk papier om muziek te "schrijven"
Een muziekstandaard
Muziekboeken
Een muziekmat
Een radio
Cd's
Een koptelefoon
Posters en foto's van bekende artiesten die ze leuk vinden
Afbeeldingen van instrumenten en noten(balken) om op te hangen
Schmink(-voorbeelden) en verkleedkleren om er als een echte artiest uit te zien
Een (meezing) microfoon (met echo) en een standaard
Een artiestenspiegel met lichtjes aan de zijkant
Een discolamp/verlichting
Een muzikale dobbelsteen rond snel, traag, harden zacht
Een partituur van prenten
Een stokje voor de dirigent
Een mengpaneel
Dansmaterialen, zoals linten en sjaaltjes
Stoelen voor het publiek
Stoelnummers
Een decor
Een kassa met nep geld
Snacks met prijskaartjes (voor in de pauze)
Attributen
Bakjes voor popcorn
Handpoppen en een poppenkast (poppentheater)
Boeken om na te spelen
Attributen om toneel te spelen (bijvoorbeeld passende bij een boek)
Het spel ondersteunen
Samen met leerlingen een rijke leeromgeving creëren is één ding, maar die omgeving moet ook rijk blijven. De leerkracht heeft daarin een belangrijke rol.
Hij/zij kan door goed te observeren en in te spelen op datgene wat hij/ziet nieuwe impulsen aan de ontwikkeling van de kinderen geven.
Het begint al met de start. Breng de kinderen eerst met een kringactiviteit in de sfeer van het thema. Stel daarbij allerlei vragen:
Hoe ziet een theater eruit?
Wat kun je daar allemaal doen?
Hoe heten al die instrumenten?
Hoeveel zou het kosten?
Wat is bladmuziek? Wie gebruikt die?
Hoe weet je waar je moet gaan zitten
Welke spullen gebruikt een artiest in het theater?
Wat heeft een artiest aan?
Wat doet de een artiest zoal?
Wat schrijft een artiest?
Gebruik de eigen belevingswereld, interesses en ervaringen van de kinderen, foto's, een uitstapje, boeken, vertelplaten, poppenspel of speel een stukje in de kring om de voorkennis over het theater te vergroten. Bekijk filmpjes van het theater in de grote kring en bespreek: ‘Wat doen de artiesten’ ‘Wat gebruiken ze er voor?’ ‘Wat hebben wij nodig als we dat ook willen doen?’.
Ook leuk...nodig een echte theaterartiest uit of bezoek een echt theater.
Start met een demonstratie van de spullen uit de theaterhoek en speel situaties uit.
Bespreek ook wat je in deze hoek allemaal zou kunnen spelen?
Probeer de kinderen uit te dagen met zoveel mogelijk suggesties te komen.
Demonstreer het spel.
Laat kinderen zelf voor de theaterhoek kiezen. Laat ze in kleine groepjes in de theaterhoek spelen en in eerste instantie vooral zelf ontdekken. Meng je niet te snel in hun spel.
Focus je op het proces van het spel van het kind, niet op het product.
Het kind zal eerst alles gaan uitproberen (exploratief spel) en zal materialen soms voor iets anders gebruiken. Pas later zal het kind veelal gerichter gaan spelen.
Nieuwe impulsen
Je kunt op allerlei manieren nieuwe impulsen aan het spel geven.
Zo kun je bijvoorbeeld:
Meespelen
Speel mee met het spel van dat moment, maar volg het kind daarbij en neem geen leiding. Gebruik b.v. hetzelfde tempo, hetzelfde ritme, dezelfde energie en gezichtsuitdrukking of hetzelfde instrument. Het kind kan bijvoorbeeld een ritme of melodie hebben ontdekt en dit constant herhalen. Speel mee met het kind en imiteer diens spel. Zodra het kind dit doorheeft: varieer er op, breid het uit, nodig het kind uit tot imitatie.
Doe dit zonder te praten! Gebruik zo nu en dan muzikale begrippen om de gespeelde muziek mee te beschrijven (‘Jij speelde heel snel hè?’ of: ‘Eerst speelde je hoog, en toen opeens heel laag!’). Zo ontwikkelen kinderen een muzikale woordenschat waarmee ze uiteindelijk zelf (hun) muziek kunnen beschrijven.
Andere materialen aanbieden
Voeg nieuwe materialen toe: muziekinstrumenten, schrijfmaterialen, dansmaterialen zoals linten en sjaaltjes.
(Nieuwe) handelingen voordoen die passen bij het spel
Breid de spelmogelijkheden uit. Door deze nieuwe impulsen geef je ze meer handvatten voor hun spel in de theaterhoek. Kijk bijvoorbeeld naar boeken of filmpjes
Doe dingen voor, speel ze uit in de kring, bijvoorbeeld:
Wat een artiest doet.
Hoe je een voorstelling voorbereid
Hoe je een instrument bespeelt
Hoe je een nieuw liedje maakt enz.
Hoe je een dansje bedenkt
Hoe je schminkt
Hoe je theaterkaartjes verkoopt
Geef liever geen verplichte opdrachten; spel is vrijwillig. Jouw impulsen zijn bedoeld om het spel van kinderen interessant te houden. Het kan zijn dat kinderen jouw ideeën totaal anders gebruiken dan je had gedacht. Prima: dat is spel en een uiting van creativiteit!
Na afloop
Na afloop van de speelwerktijd wordt steeds besproken wat er in de theaterhoek is gespeeld. De kinderen kunnen ook een stukje presenteren voor de rest van de groep.
Geef geen waardeoordeel, (‘Mooi!’) maar geef feedback op wat je hoort (‘je speelde heel wild, en opeens was het stil!’), of op wat je ziet
Laat eventueel opnames van het spel van kinderen op het digibord zien aan de hele groep. Laat de spelende kinderen vertellen wat er gebeurde en bespreek: wie heeft dit ook wel eens gedaan? Wat kan er nog meer? Zo breng je andere kinderen op ideeën.
Verbindingen met andere hoeken
Maak de theaterhoek ook eens onderdeel van een groter geheel, door verbindingen te leggen met andere hoeken, zoals:
De bouwhoek/constructiehoek: Laat de kinderen een podium bouwen.
De teken-/knutselhoek: Laat de kinderen allerlei attributen zelf maken. Denk bijvoorbeeld aan microfoons.
De taalhoek: Laat de kinderen voorafgaande aan het spel zelf een muzieknotatie met pictogrammen, de naam van de theaterhoek, een open/dicht kaart, posters, een welkombord of entreebewijzen maken. Of laat ze kernwoorden stempelen en deze op de materialen in de theaterhoek plakken. Verrijk de theaterhoek ook met schrijf-/lettermaterialen.
De ontdekhoek: Leg informatieve boeken neer over het theater.
De rekenhoek: Laat de kinderen prijskaartjes, een bord met de openingstijden, stoelnummers en een klok maken. Daag in je theaterhoek de voorbereidende gecijferdheid uit met: een spiegel, een kassa, een klok, geld, een telefoon en een rekenmachine,
De IPad: Laat de kinderen foto's, een filmpje of geluidsopnamen van het spel in de theaterhoek maken. Maak een QR code van het filmpje, zodat kinderen de filmpjes ook terug kunnen kijken.
Op zoek naar meer?
Kijk voor meer suggesties ook eens op mijn Pinterest
Heb je zelf ook nog leuke suggesties?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!
Bronnen

Comments