Een bouwtekening is een schematische weergave van de werkelijkheid, een representatie van het gemaakte bouwwerk. Het werken met bouwtekeningen en stappenplannen kan kinderen helpen om structuur te geven aan het bouwen van hun eigen bouwwerk.
Om een bouwtekening te kunnen lezen is wel veel bouwervaring en ruimtelijk inzicht nodig.
Kinderen die regelmatig bouwwerken maken met verschillende bouwmaterialen doorzien eerder hoe een bouwwerk in elkaar zit. Deze ervaring heeft een kind nodig om op latere leeftijd met complexe stappenplannen constructies te kunnen bouwen. Met goede begeleiding leidt het lezen en maken van een bouwtekening tot belangrijke leermomenten. In deze blog vertel ik je er meer over.
Waarom zijn bouwtekeningen belangrijk?
Laat foto's, stappenplannen en bouwtekeningen regelmatig een centrale rol spelen in je bouwhoek. Het tekenen of vastleggen van bouwwerken is namelijk essentieel voor het ruimtelijke voorstellings- en redeneervermogen.
Het maken van een bouwtekening voor, tijdens of na het bouwen, levert mooie wiskundige inzichten op en leidt met een goede begeleiding tot belangrijke leermomenten.
Natuurlijk wordt niet iedereen architect of bouwvakker, maar iedereen komt wel eens in aanraking met een stappenplan of bouwtekening.
Daarom is het functioneel om bouwtekeningen in de bouwhoek op te hangen.
Bouwtekeningen kunnen dienen als voorbeeld, inspiratie en bovenal als hulpmiddel om bouwtechnieken, materialen, rekentaal en/of oplossingen te bespreken.
Nabouwen vanaf een bouwtekening
Het nabouwen vanaf een bouwtekening is eigenlijk een vervanging van een bouwles en nodigt niet echt uit tot het oplossen van problemen. Door goed te kijken en te tellen kan het kind het voorbeeld namaken. Het is wél een manier om kinderen de mogelijkheden van het bouwen te laten ervaren. Een vervolgopdracht zou bijvoorbeeld kunnen zijn: 'bouw nu zélf een ... en maak je eigen bouwtekening hiervan'. Een volgende keer kunnen de kinderen elkaars bouwtekeningen dan proberen na te bouwen en elkaar om uitleg vragen.
En dat resulteert vanzelf in overleggen en redeneren.
Ietsjes moeilijker zijn bouwplannen, waarop het bouwwerk realistisch op een foto is afgebeeld. Het is wel aan te raden om daarbij niet teveel materialen tegelijk te gebruiken. Via deze bouwplannen doen de kleuters ervaringen op met de verschillende gezichtspunten. Gekleurde blokken zijn daarbij makkelijker te onderscheiden dan blanke blokken. Je vind ze o.a. op:
Een moeilijkere variant zijn de abstracte schematische bouwtekeningen, waarop de omtrek van de materialen (op schaal) en het vooraanzicht van een bouwwerk getekend staan.
Je kunt daarbij kiezen voor een gedetailleerde bouwtekening, waarop de kinderen, door goed te kijken en te tellen, kunnen zien hoe ze het na moeten bouwen. Een summiere bouwtekening nodigt echter meer uit tot redeneren en het oplossen van problemen.
Door te passen en te meten, te redeneren en na te denken, moeten de kinderen dan proberen het getekende voorbeeld na te bouwen. Je kunt de bouwtekening iets makkelijker maken door met gekleurde blokken te bouwen en deze in de bouwtekening dezelfde kleur te geven. Deze opdracht kan ook overigens ook heel goed in tweetallen worden uitgelegd. Dit bevordert het overleggen.
Schematische bouwtekeningen met een vooraanzicht vind je o.a. op:
Nog moeilijker zijn schematische bouwtekening waarop het bouwvoorbeeld driedimensionaal staat afgebeeld. De kinderen moeten nu ook bouwen wat ze niet zien.
Driedimensionale schematische bouwtekeningen vind je o.a. op:
Je kunt de kinderen ook een bovenaanzicht van een bouwwerk laten nabouwen.
Start eenvoudig met een blokpuzzel. Trek de blokvormen op ware grootte op een papier om en laat de kinderen ze op de juiste plek terugzetten. Begin met eenvoudige puzzels waarvoor maar een aantal blokken nodig zijn. Je maakt dit moeilijker door de kinderen alleen nog de omtrek van het hele figuur te geven. Die omtrek kun je tekenen, maar bijvoorbeeld ook met tape plakken.
Noteer met cijfers hoe hoog de blokken gestapeld moeten worden.
Blokpuzzels en hoogtekaarten vind je o.a. op:
Tip: Kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong kun je een bouwkaart aandachtig laten bekijken en het bouwwerk daarna geblinddoekt laten nabouwen. Als het bouwwerk af is doen ze hun blinddoek af en kijken ze of het is gelukt.
Bouwtekeningen maken
Laat de kinderen voor, tijdens of na het bouwen een bouwtekening met een vooraanzicht van hun bouwwerk maken en bespreek deze in de kring.
Dit kan op papier, maar ook op een whiteboard. Of zet een schildersezel in je bouwhoek met voldoende grote tekenvellen en schetsmateriaal.
Gebruik de eerste keer bij voorkeur gekleurde blokken met eenvoudige vormen.
De kinderen weten dan aan de hand van de kleur en vorm waar ze zijn gebleven.
Bespreek met de kinderen eerst welke fasen er gewoonlijk aan het bouwen van een huis voorafgaan: van idee en uitgewerkt plan tot bouwtekening en het daadwerkelijke bouwproces. Noem hierbij de functies architect, aannemer, bouwvakker en binnenhuisarchitect en bespreek wat deze mensen doen:
De architect ontwerpt het huis
De aannemer zorgt dat het huis er komt, hij regelt alles
De bouwvakker bouwt het huis
De binnenhuisarchitect richt het huis in.
Laat dan een aantal bouwtekeningen zien en bespreek ze: wat zie je allemaal?
Vervolgens maken de kinderen in groepjes, een plan en uiteindelijk een bouwtekening.
Daarbij letten ze op de volgende punten:
Hoeveel mensen of dieren gaan er in het huis wonen?
Hoeveel kamers komen er in het huis?
Welke kamers?
Hoe gaat het huis eruitzien?
Hoe geef je dat allemaal op de bouwtekening weer, zodat de bouwvakkers weten wat ze moeten gaan bouwen?
Er zijn allerlei variaties op het maken van een bouwtekening.
De kinderen kunnen bijvoorbeeld:
Laat de kinderen blokken omtrekken en op die manier hun bouwtekening maken.
Van tevoren of achteraf een hoogtekaart maken, waarop precies aangegeven staat hoeveel blokken er op welke plaats moeten liggen. Als er een vierkant staat met een 5 erin, betekent dit dat er 5 vierkante blokken bovenop elkaar gestapeld moeten worden. Doe ook dit voor in de kring, zodat de kinderen weten hoe ze op deze manier iets na kunnen bouwen.
Met speciale digitale ontwerpprogramma’s bouwtekeningen op het digibord of de iPad maken en deze nabouwen.
Een bouwtekening van vouwblaadjes plakken en deze nabouwen.
Zelf foto's maken tijdens het bouwproces, zodat een stappenplan ontstaat.
Bouwtekeningen bespreken
Bespreek de bouwtekeningen die de kinderen hebben gemaakt klassikaal en vraag de groepjes om hun bouwtekening toe te lichten.
De bouwtekening biedt net als het bouwwerk aanknopingspunten voor een gesprek over vormen, technische vaardigheden en standpunten.
Voorbeeldvragen daarbij:
Waar zie je de deur in de bouwtekening? Waar zie je deze in het bouwwerk?
Vanaf welke kant is de tekening gemaakt? (aanzicht)
Wat zijn de goede punten zijn en welke onderdelen vragen nog aandacht?
Laat de kinderen ook nadenken over de grootte van het huis en de functies van de kamers. Een huis met vijf woonkamers en geen badkamer is natuurlijk niet ideaal.
Het moet een functioneel huis zijn waar de mensen of dieren ‘echt’ kunnen wonen.
De bouwtekening is gemaakt. Wat is de volgende stap? Hoe gaan we het huis bouwen?
Met welk materiaal? Hoe groot zijn de kamers? Kan wat er op de bouwtekening staat ook echt gemaakt worden of moet er iets worden aangepast? Wie doet wat?
Een huis bouwen doe je niet alleen… De kinderen gaan in de bouwhoek of aan de bouwtafel aan de slag.
Het is ook leuk én leerzaam om te werken met een roulatiesysteem met de volgende functies binnen de bouwgroepjes: architect, bouwvakker en binnenhuisarchitect. Communicatie is daarbij belangrijk. Verdeel de rollen en bespreek met de kinderen hoe ze ervoor kunnen zorgen dat ze van elkaar weten waar ze mee bezig zijn. Houd elke keer een kort werkoverleg vóór de kinderen aan de slag gaan.
In dit overleg vertelt een groepje over de vorderingen.
Aan het eind van de week, vóór het wisselen van de rollen, is er een werkoverdracht.
Het bouwwerk biedt net als de bouwtekening aanknopingspunten voor een gesprek over vormen, technische vaardigheden en standpunten.
Voorbeeldvragen daarbij:
Waar zie je de deur in de bouwtekening? Waar zie je deze in het bouwwerk?
Zijn alle muren gemetseld?
Hoe kan het bouwwerk nog eens nagebouwd worden (doe dit ook voor).
Hoe zou dat nog steviger kunnen?
Reik de kinderen de woorden aan om over bouwtechnieken te praten. Demonstreer slimme oplossingen en leg steeds de koppeling tussen de tekening en het bouwwerk.
Hang de bouwtekening daarna op, dan kunnen de kinderen hun bouwwerk nog eens bouwen of kunnen andere kinderen het bouwwerk bouwen.
Een plattegrond
Bouwen met behulp van een plattegrond is een activiteit voor wat oudere kleuters.
Om het nabouwen iets makkelijker te maken, kun je op een tafel of op de grond een grondplaat leggen met dezelfde indeling als die van de plattegrond.
Uiteraard is het ook mogelijk om de kinderen zelf de grondplaat te laten maken.
Laat de kinderen ook eens hun eigen plattegrond maken. Bespreek: Stel je bent een vogel en je zou boven onze klas vliegen. Wat zie je dan? Een vogel ziet alles van bovenaf. Ziet het er voor een vogel hetzelfde uit als voor ons? Wat zou hij zien? Laat de kinderen eens op een trap of een tafel staan en naar beneden kijken. Hoe ziet het er van bovenaf uit? Kun je alles zien. Laat kinderen de meetkundige figuren benoemen. Maak zelf ook eens wat foto's van voorwerpen van bovenaf en bekijk deze samen met de kinderen. Laat de kinderen nu met blokken de klas namaken. Wat staat er allemaal in de klas? Waar moet het komen te staan? Bespreek de blokjesplattegrond na afloop. Klopt het? Staat alles op de juiste plek? Door kinderen te laten vertellen wat ze zien in hun omgeving stimuleer je de denkprocessen. Laat de kinderen de blokjesplattegrond ook natekenen en speel daar een zoekspel mee door iets te verstoppen en met een kruisje aan te geven en vervolgens door een ander kind te gaan laten zoeken. Variatie 1: Kunnen de kinderen hun eigen kamer op die manier ook maken? Variatie 2: Kunnen de kinderen op deze manier een plattegrond ontwerpen voor de dierentuin, de boerderij, een pretpark enz....?
Op zoek naar meer?
Kijk voor meer suggesties ook eens op mijn Pinterest
Heb je zelf ook nog leuke suggesties?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!
Bronnen
Comments