Doelgericht spelen
Bijgewerkt op: 27 feb.
Spelen lijkt soms ongericht en in zichzelf geen doel te hebben, maar spel is heel erg nuttig. Wanneer je voor spel een beredeneerd aanbod gebaseerd op de SLO-doelen ontwikkelt, kunnen kleuters doelgericht spelen in de hoeken en kun jij ze volgen en begeleiden in hun ontwikkeling. Je leest er meer over in deze blog.
Doelgericht spelen
Doelgericht spelen klinkt misschien als iets dat niet bij kleuters past.
Toch wordt het vandaag de dag wel van de kleuterleerkrachten gevraagd.
Waar vroeger veel ruimte was voor het spel van kinderen, wordt er nu steeds meer van leerkrachten verwacht dat ze zich focussen op het behalen van de doelen.
Hoewel (vrij) spel steeds meer naar de achtergrond dreigt te verdwijnen, bezitten spelend leren en doelgericht werken allebei waardevolle items, die je gecombineerd kunt gebruiken om tegemoet te komen aan de behoeften van jonge kinderen.
Wanneer leerkrachten de leeromgeving namelijk doelbewust als leermethode inrichten en de leerlingen gelegenheid bieden om zich te oriënteren, te mogen ontdekken en te experimenteren en daarna vooral te mogen oefenen en te herhalen kan spel ook een grote bijdrage leveren aan opbrengstgericht werken.
Stap 1: Bedenk een thema
Doelgericht werken begint met het bedenken van een thema.
Hoe je dit doet lees je in mijn blog Thematisch werken
Deel dit thema in kleinere deelthema's op en zorg ervoor dat in die deelthema(‘s) rollenspel mogelijk is. Bepaal vervolgens de bijbehorende rollen en de handelingen bij de rollen.
Vraag je steeds af of het thema helpend is om doelen te stimuleren.
Draai het bijvoorbeeld om en bestudeer eerst de doelen van een periode eens voordat je een thema plant en kies daarna pas je thema.
Voorkom zoveel mogelijk dat je aanbod gaat wegzetten in je hoeken dat thematisch misschien de hoofdprijs wint, maar niemands zone van naaste ontwikkeling raakt.
Houd wel in je achterhoofd dat het thematisch werken zelf een middel is en geen doel.
Kortlopende thema's kunnen mogelijkerwijs ook de focus op je doelen bedreigen.
Met langer lopende thema's houd je die focus vaak wel en kun je langer met de doelen oefenen. Ik adviseer daarom om ieder thema een week of zes te laten duren.
Themavoorbereiding hoekenspel
.docx
Download DOCX • 16KB
Dit voorbereidingsformulier kun je gebruiken voor de spelhoeken.
Stap 2: Verbind doelen en handelingen
Je ziet vaak aan de handelingen welke doelen er goed bij passen.
Dan komen de doelen voort uit de handelingen.
De doelen kunnen echter ook voortkomen uit observaties.
Dan bepaalt het doel de handelingen. Hoe doe je dat?
Schrijf de rollen per deelthema op. Bijvoorbeeld: een verkoper en klanten.
Schrijf daarachter de handelingen die passen bij de rollen. Bijvoorbeeld: afrekenen en wisselen.
Maak daarna de verbinding met de doelen. Bijvoorbeeld: Omgaan met geld.
Om deze doelen en de aanpak te kunnen bepalen moet je inzicht hebben in de ontwikkeling van jouw leerlingen. Kennis van de leerlijnen en tussendoelen is daarom een belangrijke voorwaarde om beredeneerd te kunnen gaan werken.
Wanneer je deze doelen naast je handelingen en rollen houdt, kun je zien aan welke doelen je met dit thema kunt werken. Wanneer je met je groep of met een aantal leerlingen aan een bepaald doel wilt werken, kun je het doel ook eerst noteren en vervolgens bekijken welke handelingen of rollen daarbij aansluiten. Om tot de juiste leerinhouden te komen kijk je eerst naar het instapniveau van jouw groep. Dit instapniveau kan per schoolpopulatie namelijk zeer verschillend zijn. Daarna bekijk je de einddoelen voor jouw groep.
Deze einddoelen beslaan alle kennis en vaardigheden die er minimaal nodig zijn om aan te sluiten bij de volgende groep. Wanneer je die start- en einddoelen helder hebt, kun je gerichte keuzes maken in de leerlijnen met daarin de tussendoelen die jouw basisaanbod gaan bepalen. Dit doe je door de tussenliggende leerlijnen naast elkaar te noteren en op te delen 5 periodes (van vakantie tot vakantie) van in totaal 40 weken per leerjaar, met daarin evenredig verdeeld aanbod. Dit noem je de focusdoelen. Dit zijn de doelen die, wanneer deze niet behaald zijn, ervoor zorgen dat het kind een aanzienlijk kleinere kans heeft om in het volgende leerjaar succesvol te zijn.